آسیب نخاعی چیست؟
نخاع ما درست مثل کابل تلفنی است که بین مغز به عنوان مرکز تلفن واندام های حسی و حرکتی به عنوان مشترکین قرار گرفته است.
با آسیب دیدن نخاع در محل ضربه، اول خونریزی و تورم در نخاع ایجاد می شود و بعد، بسته به سطح ضایعه، یک حباب در نخاع به وجود می آید که باعث قطع شدن مسیر و از دست دادن همه یا بخشی از حسها و حرکات می شود. نقطه آسیب در هر کجای نخاع که باشد.
بالای آن درست عمل می کند و صدمه ها در نواحی پایین آن دیده می شود.
برای مثال کسانی که از آسیبهای گردن رنج می برند، همه یا بخشی از حرکات دستها و پاهایشان را از دست داده اند در حالی که کسانی که از ناحیه کمر آسیب دیده اند، مشکلی در حس و حرکت دست هایشان ندارند بلکه مشکلات آنها در پاهایشان بروز می کند.
آسیب نخاعی می تواند منجر به فلج عضلات مورد استفاده در موارد زیر شود.
- ایجاد مشکلات در تنفس
- فلج و یا از دست رفتن قدرت کنترل در دست ها یا پاها
- از دست دادن احساس در قسمت های مختلف تنه ، بازوها و پاها.
- ضعف
- بی حسی
- از دست دادن کنترل روده و مثانه.
- شرایط ثانویه بی شماری از جمله مشکلات تنفسی، زخم های فشاری و …
برای کسانی که از آسیب نخاعی جان سالم به در می برند، مهم ترین نکته مهم مراقبت از آنها جهت جلوگیری از عوارض ناشی از آسیب نخاعی و جلوگیری از عوارض مربوط به ناتوانی ناشی از عوارض ضایعات نخاعی است.
انواع آسیب نخاعی
- آسیبهای تروماتیک یا ضربه‌ای
- آسیبهای غیر تروماتیک یا غیر ضربه‌ای
۱- آسیبهای تروماتیک Traumatic یا ضربه‌ای
این آسیب‌ها به طناب نخاعی صدمه می‌زنند. این آسیب‌ها می‌توانند به دلیل پرت شدن از جایی و یا تصادفات و یا فعالیت‌های ورزشی باشد.
۲- آسیبهای غیر تروماتیک None Traumatic یا غیر ضربه‌ای
این آسیب‌ها به طناب نخاعی آسیب می‌زند. استئوپروز که باعث شکستگی فشار مهره‌ها می‌شود. تومورها و بسیاری از بیماری‌های عروقی از این دست هستند. که معمولا به دلیل خونریزی ایجاد می‌شوند.
علائم آسیب نخاعی
- از دست دادن قدرت حرکتی بدن
- از دست دادن یا تغییر احساسات، از جمله احساس گرما، سرما و لمس
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه
- اسپاسم عضلات
- تغییرات در عملکرد جنسی، حساسیت جنسی و باروری
- درد و یا احساس خستگی شدید ناشی از آسیب به الیاف عصبی در نخاع
- تنفس دشوار و سرفه‌های شدید
علائم و نشانه‌های اضطراری آسیب نخاعی
علائم آسیب نخاعی در مواقع اضطراری پس از حادثه تصادفات، ضربه‌های شدید یا پرت شدن از ارتفاع و … ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید یا فشار در گردن، سر و یا پشت
- ضعف، ناهماهنگی یا فلج در هر بخشی از بدن شما
- سوزن سوزن شدن یا از دست دادن احساسات در دست یا پا
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- مشکل در برقراری تعادل بدن
- تندی ضربان قلب و تنگی نفس
- لخته شدن خون
- دردهای مزمن و افسردگی
درمان آسیب نخاعی
درمان آسیب نخاعی به اقدامات درمانی و توانبخشی گفته می‌شود که برای بیماران مبتلا به آسیب نخاعی و نارسایی‌های حرکتی انجام می‌گیرد تا برخی از تواناییهای اندامهای این افراد بازیابی شود.
با توانبخشی افراد مبتلا به آسیب نخاعی و نارسایی‌های حرکتی، این افراد می‌توانند دوباره کار کنند و توانایی آنها نسبت به قبل افزایش می‌یابد.
توانبخشی، استقلال بیمار را افزایش داده و موجب بهبود توانایی راه رفتن و قوی شدن گروه‌های عضلانی اندام تحتانی و همچنین بهبود تعادل و الگوی راه رفتن می‌شود.
دانشمندان اعتقاد دارند که بافت‌های نخاعی با آموزش دوباره فعال خواهند شد و توانایی حرکت اختیاری و حسی بیماران بازیابی می‌شود.
روش‌های درمانی برای آسیب نخاعی
- پروتز
- درمان‌های دارویی برای بازسازی سلول‌های عصبی
- جراحی
۱- پروتز
ایمپلنت‌ها و پروتز ستون فقرات به روش‌های مختلف انجام می‌شود. ایمپلنت‌ها به روش‌های جراحی انجام می‌شود. در این روش جراحان میله‌ها و پیچ‌هایی از جنس تیتانیوم را در بین مهره‌ها و دیسک‌ها کار می‌گذارند. این پروتزها، مهره‌ها را نگه می‌دارد و مانع آسیب به نخاع می‌شود.
۲- درمان‌های دارویی
متیل پردنیزولون داخل وریدی به عنوان یک روش درمان برای آسیب نخاعی حاد مورد استفاده قرار گرفته است. اما تحقیقات اخیر نشان داده است که استفاده از این داروها عوارض جانبی زیادی مانند لخته شدن خون و پنومونی، ایجاد می‌کند. به همین دلیل، متیل پردنیزولون بعد از آسیب نخاعی برای استفاده روزمره توصیه نمی‌شود.
۳- عمل جراحی
اغلب جراحی برای برداشتن قطعات استخوان، اشیای خارجی، فتق دیسک و یا مهره‌های شکسته که باعث آسیب به نخاع می‌شود ضروری است. جراحی برای ایجاد ثبات در ستون فقرات و برای جلوگیری از درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اسکلت بیرونی چیست؟
اسکلت بیرونی آخرین فناوری در توانبخشی و درمان فیزیکی است. فناوری اسکلت بیرونی به بیماران ضایعه نخاعی کمک می‌کند تا توانایی حرکت خود را دوباره بدست آورند. اسکلت بیرونی به ایستادن و حرکت ماهیچه‌ها در راه رفتن بیماران ضایعه نخاعی کمک می‌کند.
هم‌اکنون دو نوع از اسکلت بیرونی در دسترس است. یکی برای بیمارستان‌ها و پزشکان که با بیماران آسیب نخاعی در سطح‌های متفاوت کار می‌کنند و نوع دیگر برای استفاده فردی تهیه شده است.
انواع متنوعی از اسکلتهای بیرونی وجود دارد که هدف همه آنها کمک به ایستادن و راه رفتن و سرعت بخشیدن به فرایند توانبخشی بیماران آسیب نخاعی است. تفاوت اسکلتهای بیرونی در دید مهندسی و نحوه عملکرد ربات‌ها است.
بعضی نیز به ایستادن بیماران آسیب نخاعی کامل نمی‌توانند کمک کنند و اغلب اسکلتهای بیرونی جهت حفظ تعادل نیاز به عصا دارند.
دلایل مختلفی برای اهمیت دادن به اسکلتهای بیرونی وجود دارد. کسانی که نمی‌توانند راه بروند می‌توانند با آنها روی پای خود بایستند و حرکت کنند. عده‌ای دیگر نیز می‌توانند با آنها تواناییهای حرکتی خود را بازیابند.
برخی از اسکلتهای بیرونی مستقیماً توسط سیستم عصبی بیمار کنترل می‌شود. دستور حرکتی که در مغز و به طور خاص در قشر حرکتی ایجاد می‌شود از طریق نخاع و اعصاب محیطی منتقل و در قالب یک شوک عصبی به عضلات بیمار وارد و موجب انقباض عضلات و حرکت می‌شود.
با اسکلت بیرونی کنترل شونده با ذهن سیگنال‌های عصبی باقیمانده توسط حسگر واقع در سطح پوست و عضلات اندام تحتانی بیمار دریافت، تقویت و سپس به ربات منتقل می‌شود. این سیستم سیگنال‌ها را تشخیص و نیروی لازم برای حمایت بیمار و انجام حرکت را فراهم می‌کند.
چشم‌انداز نهایی برای اسکلت بیرونی امکان کنترل اسکلت توسط خود کاربر است به‌گونه‌ای که به جای کنترل اسکلت با جوی استیک یا کلیدها و عملگرهای خارجی، کاربر با استفاده از ذهن خود دستور جلو رفتن یا عقب رفتن ایستادن و نشستن به اسکلت بدهد.
راه هایی برای پیشگیری از آسیب نخاعی
- رانندگی با خیال راحت تصادفات اتومبیل یکی از شایع ترین علل آسیب نخاعی است. هر زمانی که شما در یک ماشین یا سوار بر یک کمربند ایمنی بپوشید، یک کمربند ایمنی بپوشید.
- اطمینان حاصل کنید که فرزندان شما یک کمربند ایمنی یا صندلی ایمنی مناسب برای کودک و سن مناسب داشته باشند. برای محافظت از آنها از آسیب های هوایی هوا، کودکان زیر ۱۲ سال باید همیشه در صندلی عقب سوار شوند.
- عمق آب قبل از غواصی را بررسی کنید. برای اطمینان از اینکه به آب کم عمق نفوذ نکنید، به یک استخر شیرجه نزنید مگر اینکه آن ۱۲ فوت (حدود ۳.۷ متر) یا عمیق تر باشد، به یک استخر سرپوشیده شیرجه نزنید و به آب دیگری نروید شما عمق را نمی دانید
- جلوگیری از افتادن برای رسیدن به اشیا در مکان های بالا، یک مدفوع گام را با یک نوار چسب استفاده کنید. حاشیه کنار راهروها اضافه کنید کفپوشها را روی کف کاشی و در وان یا دوش قرار دهید. برای بچه های کوچک، از دروازه های ایمنی برای جلوگیری از پله ها استفاده کنید و نصب کننده های پنجره را در نظر بگیرید.
- هنگام ورزش، احتیاط کنید. همیشه دنده ایمنی توصیه می شود.
