آیا تابه‌حال اسم فیرومیالوژیا به گوشتان خورده است؟ فیبرومیالژیا از آن دست بیماری‌هایی است که بسیار کم درباره آن اطلاع‌رسانی شده است و بسیاری از مردم حتی تابه‌حال یکبار هم نام این بیماری دردناک به گوششان نخورده است.
در این مطلب با جراح مغز و اعصاب در تهران همراه باشید تا با توضیحاتی مختصر و دقیق درباره بیماری فیبرومیالژیا و علائم و درمانش آشنا شوید.
اما پیش از هر چیز باید با مفهوم «سندرم» آشنا شوید. سندرم، به مجموعه‌ای از نشانه‌ها و عوارض که با یکدیگر مرتبط هستند، گفته می‌شود.
فیبرومیالژیا یک سندرم بلندمدت یا مزمن است که می‌تواند با درد در نقاط مشخص، سختی مفاصل در زمان حرکت، اختلال خواب، احساس خستگی، افسردگی و اضطراب همراه باشد.
اگر این نشانه‌ها با اختلال دیگری در بدن بهتر توجیه نشود، آنگاه تشخیص سندرم فیبرومیالوژی داده می‌شود.
فیبرومیالژیا یک اختلال است که با درد گسترده اسکلتی – عضلانی همراه است. همچنین این اختلال نشانگان همراه دیگری از جمله؛ خستگی، خواب‌آلودگی، حافظه و مشکلات خلقی نیز به همراه دارد. محققان بر این باورند که فیبرومیالژیا با تأثیر بر نحوه پردازش سیگنال‌های دردناک و غیر دردناک توسط مغز و نخاع، احساسات دردناک را تقویت می‌کند. به همین دلیل باور بر این است که درد در بین دو فرد که یکی مبتلا به فیبرومیالوژی و دیگری مبتلا نیست؛ یکسان تجربه نمی‌شود و برای افراد مبتلا به فیبرومیالوژیا درد به صورت بیشتری احساس می‌شود.
علائم اغلب پس از یک رویداد شروع می‌شود، مانند ضربه فیزیکی، جراحی، عفونت یا استرس روانی قابل‌توجه. در موارد دیگر، علائم به تدریج در طول زمان و بدون هیچ رویداد محرکی جمع شده و بروز می‌کنند.
به لحاظ همه‌گیرشناسی نیز، زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به فیبرومیالژیا هستند. بسیاری از افرادی که فیبرومیالژیا دارند سردرد تنشی، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، سندرم روده تحریک‌پذیر، اضطراب و افسردگی نیز دارند.
درحالی‌که هیچ درمانی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد، انواع داروها تنها می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. ورزش، تمدد اعصاب و اقدامات کاهش استرس نیز ممکن است کمک‌کننده باشد.
علائم و نشانه‌های فیبرومیالژیا چیست؟
فیبرومیالوژی سبب اتفاقی می‌شود که اکنون، به‌عنوان مناطق درد شناخته می‌شود. برخی از این مناطق با نواحی حساس و سنتی که در گذشته به آن نقاط ماشه‌ای نیز می‌گفتند، همپوشانی دارد.
درد به صورت یک درد مداوم و مبهم است. اگر در ۴ الی ۵ ناحیه از نقاط درد، به طور مداوم درد احساس می‌کنید؛ حتماً در سریع‌ترین زمان به یک متخصص مراجعه کنید.
شایع‌ترین علائم فیبرومیالژیا عبارت‌اند از:
- درد و انقباض در سراسر بدن
- کوفتگی و خستگی
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات خواب
- مشکلات تفکر، حافظه و تمرکز
- سردرد، از جمله میگرن و سردردهای تنشی
- درد در صورت یا فک، از جمله اختلالات فک به نام سندرم مفصل گیجگاهی فکی (همچنین به عنوان TMJ شناخته می‌شود)
- مشکلات گوارشی، مانند درد شکم، نفخ، یبوست، و حتی سندرم روده تحریک‌پذیر (همچنین به عنوان IBS شناخته می‌شود)
- درد مبهم در زیر شکم
- مشکلات مثانه
- مشکل در تمرکز یا توجه
- خشکی چشم
- سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
این عارضه می‌تواند بر احساسات و همچنین سلامت جسمانی شما تأثیر بگذارد. همچنین بیشتر این علائم در بازه زمانی ۳۰ تا ۵۰ سالگی بیشتر بروز می‌کند.
مه فیبرو یا مه مغزی چیست؟
مه فیبرو یا مه مغزی اصطلاحی است که برخی از افراد برای توصیف احساس مبهمی که داشته‌اند، از آن استفاده می‌کنند. علائم مه فیبرو عبارت‌اند از:
- ازبین‌رفتن حافظه
- مشکل در تمرکز
- مشکل در هوشیاری
بر اساس بررسی پیشینه در سال ۲۰۱۵، برخی افراد مه آلودگی مغزی ناشی از فیبرومیالژیا را بیشتر از درد فیزیکی ناراحت‌کننده می‌دانند.
چه کسانی به فیبرومیالژیا مبتلا می‌شوند؟
هرکسی ممکن است به فیبرومیالژیا مبتلا شود، اما زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری می‌تواند افراد در هر سنی را تحت‌تأثیر قرار دهد، حتی کودکان، اما معمولاً در میان‌سالی شروع می‌شود و با افزایش سن احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد. این بیماری در افراد با هر نژاد و نژادی رخ می‌دهد.
اگر بیماری‌های دیگری، به‌ویژه بیماری‌های روماتیسمی، اختلالات خلقی، یا شرایطی که باعث درد می‌شوند، دارید، احتمال ابتلا شما به فیبرومیالوژی بالاتر می‌رود. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
- روماتیسم مفصلی
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (که معمولاً لوپوس نامیده می‌شود)
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- آرتروز
- افسردگی یا اضطراب
- کمردرد مزمن
- سندرم روده تحریک‌پذیر
فیبرومیالژیا معمولاً در خانواده‌ها ایجاد می‌شود و برخی از دانشمندان معتقدند که ژن‌های خاصی می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. بااین‌حال، این اختلال در افرادی که سابقه خانوادگی این اختلال را ندارند نیز رخ می‌دهد.
عوامل خطر برای ابتلا به فیبرومیالژی چیست؟
عوامل خطر شناخته شده عبارت‌اند از:
· سن:
فیبرومیالژیا می‌تواند افراد را در هر سنی از جمله کودکی تحت‌تأثیر قرار دهد. بااین‌حال، بیشتر افراد در دوران میان‌سالی مبتلا به فیبرومیالوژی می‌شوند و احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا با افزایش سن بیشتر است.
· لوپوس یا آرتریت روماتوئید:
اگر لوپوس یا آرتریت روماتوئید (RA) دارید، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا بیشتر است.
برخی عوامل دیگر با شروع فیبرومیالژیا ارتباط ضعیفی دارند، اما تحقیقات بیشتری برای بررسی واقعی بودن آنها موردنیاز است. این عوامل خطر احتمالی عبارت‌اند از:
- جنسیت: زنان دوبرابر مردان در معرض ابتلا به فیبرومیالژیا هستند.
- رویدادهای استرس‌زا یا آسیب‌زا، مانند تصادفات رانندگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- صدمات تکراری آسیب ناشی از استرس مکرر روی مفصل، مانند خم شدن مکرر زانو.
- بیماری (مانند عفونت‌های ویروسی)
- سابقه خانوادگی
- چاقی
فیبرومیالژیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشکان معمولاً فیبرومیالژیا را با استفاده از شرح‌حال بیمار، معاینه فیزیکی، اشعه ایکس و آزمایش خون تشخیص می‌دهند.
عوارض فیبرومیالژیا چیست؟
فیبرومیالژیا می‌تواند باعث درد، ناتوانی و کیفیت پایین زندگی شود. بزرگسالان آمریکایی مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است عوارضی مانند:
۱. بستری شدن بیشتر:
اگر فیبرومیالژیا دارید، دو برابر بیشتر از افراد بدون فیبرومیالژیا در بیمارستان بستری می‌شوید.
۲. کیفیت زندگی پایین‌تر:
زنان مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است کیفیت زندگی پایین‌تری را تجربه کنند.
۳. نرخ بالای افسردگی اساسی:
در بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژیا بیش از ۳ برابر بیشتر از بزرگسالان بدون فیبرومیالژیا در معرض افسردگی شدید قرار دارند. غربالگری و درمان افسردگی بسیار مهم است.
۴. نرخ بالای مرگ‌ومیر ناشی از خودکشی و جراحات:
میزان مرگ‌ومیر ناشی از خودکشی و جراحات در میان بیماران فیبرومیالژیا بیشتر است، اما مرگ‌ومیر کلی در میان بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژیا مشابه جمعیت عمومی است.
۵. نرخ بالاتر سایر بیماری‌های روماتیسمی:
فیبرومیالژیا اغلب با انواع دیگر آرتریت مانند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و اسپوندیلیت آنکیلوزان همراه است.
اگر فیبرومیالوژی دارید، چگونه می‌توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید؟
۱. فعالیت بدنی داشته باشید:
کارشناسان توصیه می‌کنند که بزرگسالان به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی متوسطی داشته باشند. پنج روز در هفته روزی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری کنید. این ۳۰ دقیقه را می‌توان به سه جلسه ده دقیقه ای مجزا در طول روز تقسیم کرد. فعالیت بدنی منظم همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن دیگر مانند بیماری قلبی و دیابت را کاهش دهد. شما می‌توانید به تنهایی ورزش کنید یا در یک برنامه فعالیت بدنی توصیه شده توسط CDC شرکت کنید.
۲. به برنامه‌های فعالیت بدنی توصیه شده عمل کنید:
کسانی که نگران نحوه ورزش ایمن هستند می‌توانند در برنامه‌های فعالیت بدنی شرکت کنند که برای کاهش درد و ناتوانی مرتبط با آرتریت و بهبود خلق‌وخو و توانایی حرکت مؤثر است. کلاس‌ها در Ys محلی، پارک‌ها و مراکز اجتماعی برگزار می‌شود. این کلاس‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا احساس بهتری داشته باشید. درباره برنامه‌های فعالیت بدنی توصیه شده توسط CDC بیشتر بدانید.
۳. به یک کلاس آموزشی خودمدیریتی بپیوندید:
پیوستن به یک کلاس خودمدیریتی، به افراد مبتلا به آرتریت یا سایر بیماری‌ها – از جمله فیبرومیالژیا – کمک می‌کند تا در نحوه کنترل علائم خود، نحوه زندگی خوب و درک اینکه این وضعیت چگونه بر زندگی آنها تأثیر می‌گذارد، اطمینان بیشتری داشته باشند. درباره برنامه‌های آموزشی خودمدیریتی توصیه شده توسط CDC بیشتر بیاموزید.
