تومور مغزی خوش خیم (غیر سرطانی) توده‌ای از سلول‌ها است که با سرعت کمی در مغز رشد می‌کنند. تومورهای غیر سرطانی مغز تمایل دارند در یک مکان باقی بمانند و گسترش پیدا نکنند. اگر بتوان تمام تومور را با خیال راحت در طی جراحی برداشت، معمولا اندازه و وضعیت آن عود نمی‌کند. اگر تومور را نتوان به‌طور کامل برداشت، این خطر وجود دارد که دوباره رشد کند. در این مقاله از وب‌سایت دکتر رضا جباری، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، به بررسی تومور مغزی خوش خیم و علائم تومور مغزی خوش خیم خواهیم پرداخت. همچنین در سایت دکتر جباری به تغذیه مناسب بعد از عمل جراحی تومور مغزی پرداخته ایم.
انواع و درجات تومور مغزی غیر سرطانی
انواع مختلفی از تومور مغزی خوش خیم و غیر سرطانی وجود دارد که به نوع سلول‌های مغزی تحت تاثیر مرتبط هستند.
این تومورها عبارتند از:
نوع اول | شوانوما
نوروم‌های آکوستیک (شوانوم دهلیزی) تومورهای مغزی خوش خیم و با رشد آهسته عصبی هستند که گوش را به مغز متصل می‌کند. کمتر از ۸ درصد تومورهای اولیه مغزی نورومای آکوستیک هستند. آن‌ها معمولا در بزرگسالان میانسال ایجاد می‌شوند، روی غلاف عصبی -پوششی که رشته‌های عصبی را احاطه کرده است- رشد می‌کنند و اغلب باعث کاهش شنوایی می‌شوند. شوانوما همچنین می‌تواند عصب سه قلو را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع شوانومای سه قلو نامیده می‌شود که بسیار کمتر از شوانوم دهلیزی است و می‌تواند باعث درد صورت شود.
نوع دوم | گلیوم
تومورهای بافت گلیال که سلول‌ها و رشته‌های عصبی را نگه می‌دارند و از آن‌ها حمایت می‌کنند.
نوع سوم | مننژیوم
مننژیوم شایع‌ترین تومور اولیه مغزی است که بیش از ۳۰ درصد از کل تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهد. مننژیوم از مننژها، سه لایه بیرونی بافت که مغز را درست زیر جمجمه پوشانده و محافظت می‌کند، منشا می‌گیرد. زنان بیشتر از مردان به مننژیوم مبتلا می‌شوند. حدود ۸۵ درصد مننژیوم‌ها تومورهای غیرسرطانی و با رشد آهسته هستند. تقریبا همه مننژیوم‌ها جزو توموری مغزی خوش خیم در نظر گرفته می‌شوند؛ اما برخی از مننژیوم‌ها می‌توانند پایدار باشند و پس از درمان عود کنند.
نوع چهارم | نوروم آکوستیک
تومورهای عصب آکوستیک (همچنین به‌عنوان شوانوم دهلیزی نیز شناخته می‌شوند).
نوع پنجم | کرانیوفارنژیوم
این تومور مغزی خوش خیم در نزدیکی غده هیپوفیز رشد می‌کند و می‌تواند به‌صورت تومورهای جامد یا کیست ظاهر شود. کرانیوفارنژیوم اغلب بر اعصاب، رگ‌های خونی یا قسمت‌هایی از مغز در اطراف غده هیپوفیز فشار می‌آورد. مانند آدنوم، این غده‌ها همچنین می‌توانند مشکلات بینایی و غدد درون‌ریز را ایجاد کنند. آن‌ها معمولا کودکان و نوجوانان و همچنین بزرگسالان بالای ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
نوع ششم | همانژیوبلاستوم
همانژیوبلاستوم‌ها تومورهای مغزی خوش خیم رگ‌های خونی هستند که می‌توانند در مغز ایجاد شوند. این تومورها اغلب از طریق جراحی حذف می‌شوند. در موارد نادر، آن‌ها می‌توانند در چندین مکان ظاهر شوند و علامت بیماری ارثی به نام فون هیپل -لیندو باشند.
نوع هفتم | آدنوم هیپوفیز
آدنوم، نوعی تومور که در بافت‌های غده رشد می‌کند، شایع‌ترین نوع تومور هیپوفیز است. آدنوم هیپوفیز از غده هیپوفیز ایجاد می‌شود و تمایل به رشد با سرعت آهسته دارد. حدود ۱۰ درصد از تومورهای اولیه مغز به عنوان آدنوم تشخیص داده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند باعث مشکلاتی در بینایی و مشکلات غدد درون‌ریز شوند. خوشبختانه برای بیماران مبتلا به این نوع غده، آدنوم خوش خیم است و با جراحی و دارو قابل درمان است.
نوع هشتم | آنژیوفیبروم نازوفارنکس
آنژیوفیبروم نازوفارنکس که به نام آنژیوفیبروم نازوفارنکس نوجوانان نیز شناخته می‌شود، یک تومور مغزی خوش خیم قاعده جمجمه در بینی است که معمولا در پسران نوجوان تشخیص داده می‌شود. این نوع شایع‌ترین تومور مغزی خوش خیم نازوفارنکس (فضای پشت بینی که بینی را به دهان متصل می‌کند) است. به نواحی اطراف بینی سرایت می‌کند و علائمی مانند احتقان و خونریزی بینی را ایجاد می‌کند.
نوع نهم | نوروفیبروم
نوروفیبروم‌ها تومورهای مغزی خوش خیم و عموما بدون درد هستند که می‌توانند روی اعصاب در هر نقطه از بدن رشد کنند. در برخی موارد، این توده‌های نرم و گوشتی در مغز، روی اعصاب جمجمه یا روی نخاع ایجاد می‌شوند. نوروفیبروم‌های متعدد نشانه یک اختلال ژنتیکی به نام نوروفیبروماتوز نوع ۱ (NF1) است.
وب‌سایت Cancer Research UK اطلاعات بیشتری در مورد انواع مختلف تومور مغزی خوش خیم ارائه داده است. این وب‌سایت ادعا می‌کند که تومورهای مغزی بر اساس سرعت رشد و گسترش و احتمال رشد مجدد آن‌ها، پس از درمان از یک تا چهار درجه‌بندی می‌شوند.
تومور مغزی خوش خیم از انواع درجه یک یا دو است؛ زیرا رشد آهسته‌ای دارند و احتمال گسترش آن‌ها کم است. این غده‌ها سرطانی نیستند و اغلب می‌توانند با موفقیت درمان شوند؛ اما خطر جدی برای فرد مبتلا به دنبال دارند و می‌توانند زندگی او را تهدید کنند.
شماره تماس: ۰۲۱۸۸۳۰۱۱۴۷
علائم تومور مغزی خوش خیم
علائم تومور مغزی خوش خیم بستگی به بزرگی و محل قرارگیری آن در مغز دارد. برخی از تومورهای با رشد آهسته ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکنند.
علائم تومور مغزی خوش خیم که رایج هستند عبارتند از:
- سردرد های تومور مغزی
- تشنج (حملات صرعی)
- احساس همیشگی بیماری، مریض بودن و خواب‌آلودگی
- تغییرات ذهنی یا رفتاری، مانند تغییر در شخصیت
- ضعف یا فلج، مشکلات بینایی یا مشکلات گفتاری
علت تومور مغزی خوش خیم
علت بیشتر تومورهای مغزی خوش خیم ناشناخته است، اما احتمال ابتلا به آن در موارد زیر بیشتر می‌شود:
- سن بالای ۵۰ سال؛
- سابقه خانوادگی ابتلا به تومور مغزی؛
- داشتن یک بیماری ژنتیکی که خطر ابتلا به تومور مغزی خوش خیم را افزایش می‌دهد؛ مانند نوروفیبروماتوز نوع یک، نوروفیبروماتوز نوع دو، توبروس اسکلروزیس، سندرم Turcot، سندرم سرطان Li-Fraumeni، سندرم فون هیپل-لینداو، و سندرم گورلین؛
- انجام مداوم رادیوتراپی.
درمان تومور مغزی خوش خیم
درمان تومور مغزی خوش خیم به نوع و محل تومور بستگی دارد. تومورهای کوچک ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. پزشک فرد را به‌طور منظم با سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی بررسی می‌کند تا ببیند آیا تومور رشد می‌کند یا خیر.
تومورهای بزرگتر با جراحی برداشته می‌شوند. جراح سعی می‌کند تا حد امکان تومور را خارج کند.
پرتو درمانی یکی دیگر از روش‌های درمان تومور مغزی خوش خیم است. پرتو درمانی از اشعه ایکس با انرژی بالا برای کوچک کردن تومورها استفاده می‌کند.
جراحی برای از بین بردن بیشتر تومورهای مغزی خوش خیم استفاده می‌شود و معمولا پس از برداشتن دوباره عود نمی‌کنند. اما گاهی اوقات تومورها دوباره رشد می‌کنند یا سرطانی می‌شوند. اگر نتوان تمام تومور را برداشت، ممکن است برای کنترل رشد سلول‌های غیرطبیعی باقیمانده، به درمان‌های دیگری مانند شیمی‌درمانی نیاز باشد.
بیشتر بخوانید: استراحت برای دیسک گردن
بهبودی پس از درمان تومور مغزی خوش خیم
پس از درمان تومور مغزی خوش خیم، ممکن است فرد مشکلات مداومی مانند تشنج و مشکلات در گفتار و راه رفتن داشته باشد. ممکن است برای کمک به بهبودی یا سازگاری با این مشکلات به درمان حمایتی نیاز باشد. بسیاری از افراد در نهایت می‌توانند فعالیت‌های عادی خود از جمله کار و ورزش را از سر بگیرند، اما ممکن است این فرآیند زمان ببرد.
شماره تماس: ۰۲۱۸۸۳۰۱۱۴۷
سخن پایانی
تومورهای غیر سرطانی مغز که به‌عنوان تومورهای مغزی خوش خیم نیز شناخته می‌شوند، رشد سلول‌های غیرطبیعی در مغز هستند که به سایر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند. در حالی که این تومورها سرطانی نیستند، بسته به اندازه، محل و نوع می‌توانند مشکلات سلامتی جدی ایجاد کنند. شایع‌ترین نوع تومور مغزیخوش خیم مننژیوم است که از مننژها، غشاهایی که مغز و نخاع را احاطه کرده‌اند، ایجاد می‌شود. سایر انواع رایج تومورهای خوش خیم مغزی شامل آدنوم هیپوفیز، نوروم آکوستیک و شوانوم است. تومورهای خوش خیم مغز می‌توانند علائم مختلفی از جمله سردرد، تشنج، مشکلات بینایی و ضعف ایجاد کنند. درمان تومورهای خوش خیم مغز به نوع و اندازه تومور و همچنین محل آن و علائم بیمار بستگی دارد. جراحی رایج‌ترین درمان برای تومور مغزی خوش خیم است. اگر جراحی امکان‌پذیر یا ایمن نباشد، سایر گزینه‌های درمانی شامل پرتودرمانی و دارو درمانی می‌شوند.
دکتر رضا جباری
