جراحی کیست کلوئید و عوارض بعد از عمل

درمان کیست کلوئید

پیش از تشریح درمان کیست کلوئید، لازم است بدانید که در صورت داشتن این کیست، نباید نگران شوید؛ چرا که کیست کلوئید خوش‌خیم بوده و نیازی به پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی ندارد.

کیست‌های کلوئیدی کوچکتر از ۱۰ میلی‌متر، منجر به انسداد جریان CSF نمی‌شوند و معمولا نیازی به جراحی ندارند. این کیست‌ها توسط تصاویر MRI و سی‌تی‌اسکن زیرنظر گرفته می‌شوند تا در صورت بزرگ شدن، عمل جراحی مناسبی بر روی آن‌ها انجام شود.

درمان کیست کلوئید در صورتی که بزرگ شده و منجر به تجمع CSF و هیدروسفالی شود، توسط سه روش کرانیوتومی، نوروآندوسکوپی و آسپیراسیون استریوتاکتیک انجام می‌شود که در ادامه هر یک را به تفصیل توضیح داده‌ایم.

جراحی کیست کلوئید بطن سوم

اولین قدم استاندارد در درمان کیست کلوئید بطن سوم، معمولاً جراحی تومور مغزی است. با این حال،

عواملی که تعیین‌ می‌کنند بیمار نیاز به جراحی دارد عبارتند از:

• میزان انسداد CSF؛
• اندازه کیست؛
• سن بیمار.

با توجه به این سه پارامتر، جراح بهترین روش درمان را برای بیمار درنظر می‌گیرد که شامل یکی از سه روش زیر است:

• کرانیوتومی کیست کلوئید: یک جراحی سنتی جهت درمان کیست کلوئید بطن سوم است. در این روش، قسمتی از جمجمه سوراخ و باز می‌شود تا جراح به بافت مغز، جهت تخلیه کیست و برداشتن دیواره‌های آن، دسترسی داشته باشد. این روش جراحی برای کیست‌های بزرگ پاسخگو است؛ اما با توجه به عوارض جدی از جمله عود کیست و نیاز به عمل مجدد، معمولا جراح مغز و اعصاب به ندرت از این روش استفاده می‌کند.
• نورو آندوسکوپی کیست کلوئید: این روش، یکی از نوین‌ترین، بهترین و ایمن‌ترین روش‌های جراحی کیست کلوئید بطن سوم است. در این روش، یک سوراخ ریز به قطر ۵ میلی‌متر در جمجمه ایجاد می‌شود. سپس جراح، تجهیزات جراحی نوروآندوسکوپی را به درون مغز وارد کرده و توسط فرمان‌های کامپیوتری و میکروسکوپی، آن‌ها را کنترل می‌کند. با ورود تجهیزات به مغز، کیست تخلیه شده و عمل شانت‌گذاری برای تخلیه‌ی CSF اضافی و درمان هیدروسفالی صورت می‌گیرد.
• آسپیراسیون استریوتاکتیک کیست کلوئید: گزینه سوم برای درمان کیست کلوئیدی آسپیراسیون استریوتاکتیک است. این کار با ایجاد یک برش کوچک در پوست سر و سپس ایجاد یک سوراخ کوچک در جمجمه انجام می‌شود. سپس جراح مغز و اعصاب یک سوزن را از طریق مغز به داخل کیست برده و با استفاده از انواع مسیریابی عصبی مبتنی بر فریم یا بدون فریم، این سوزن را هدایت می‌کند. سپس محتویات کیست تخلیه شده و محل سوراخ بخیه می‌شود.

آسپیراسیون کیست کلوئیدی ممکن است امکان‌پذیر نباشد؛ اگر محتویات کیست کلوئیدی ضخیم باشد یا مسیر امنی برای دسترسی به کیست کلوئید وجود نداشته باشد.

عوارض بعد از عمل کیست کلوئید

عوارض بعد از عمل کیست کلوئید به روش جراحی بستگی دارد. چنانچه جراح مغز و اعصاب از روش نورواندوسکوپی استفاده کند، عوارض پس از جراحی بسیار اندک هستند.

در صورتی که جراح مغز و اعصاب از روش آسپیراسیون استریوتاکتیک برای درمان کیست کلوئیدی استفاده کند، خطر کمتری متوجه بیمار می‌شود؛ چرا که این روش خطر کمتری نسبت به برداشتن آندوسکوپی یا باز کردن کیست کلوئیدی دارد. اما بالاترین نرخ عمل مجدد را در مقایسه با دو روش درمانی دیگر دارد. با آسپیراسیون کیست کلوئیدی، کیست تنها تخلیه می‌شود، اما جداره‌ها و بافت آن در بطن سوم باقی می‌ماند. کیست ممکن است با گذشت زمان دوباره گسترش یافته و علامت‌دار شود.

شایع‌ترین عوارض بعد از عمل کیست کلوئید بطن سوم، عفونت در محل بریدگی و بخیه است. این امر به‌ویژه در صورت قرار دادن شانت رخ می‌دهد؛ چرا که ممکن است در برخی موارد، شلنگ تخلیه برای مدتی روی سطح بدن باقی بماند.

در صورت استحمام و تماس آب و مواد شوینده با سر، احتمال ورود آن‌ها به محل بریدگی و بخیه بسیار بالا است.

همچنین پس از عمل جراحی کیست کلوئید، عوارض زیر متوجه بیمار خواهند شد:

• خروج مایع شفاف از محل بریدگی؛
• ترشحات غیرمعمول در محل زخم و بخیه؛
• خونریزی در محل زخم؛
• تب؛
• واکنش بد بدن به مواد بیهوشی؛
• حساسیت به مواد بیهوشی؛
• خستگی و ضعف پس از عمل.

سخن پایانی

مغز یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال، حیاتی‌ترین عضو بدن است. هرگونه بیماری و آسیب به این عضو، منجر به اختلال در عملکرد کل بدن می‌شود. یکی از این عارضه‌ها، کیست کلوئید بطن سوم است.

کیست‌ کلوئید یک تومور و کیسه‌ی پر از مایع است که خوش‌خیم بوده و در بطن سوم مغز شکل می‌گیرد. این کیست نام خود را از ماده‌ای ژلاتینی به نام کلوئید گرفته است. مواد ژلاتینی معمولاً حاوی موسین، خون قدیمی، کلسترول و یون است. این کیست که یک کیست کروی شکل، با پوستی صاف است، با ماده‌ای ژلاتینی به نام کلوئید پر شده است.

کیست کلوئید در صورتی‌که بزرگ شود و جریان CSF را مسدود کند، خطرآفرین می‌شود. این کیست علائم مختلفی از جمله سردرد، دوبینی، مشکلات حافظه، سرگیجه، تهوع و استفراغ ایجاد می‌کند.

اگر علائم زیر را در خود مشاهده کردید، فورا به بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و درمان لازم را دریافت کنید:

• از دست دادن هوشیاری بطور مختصر؛
• گیجی و احساس سبکی سر؛
• دوبینی؛
• خواب‌آلودگی؛
• عدم تعادل و مشکل در راه رفتن.