علائم، علت و درمان خونریزی مغزی
به خون ریزی داخل مغز خون ریزی مغزی می گویند که به علت فشار خون بالا ، گشادی رگ های خون و اعتیاد به مواد مخدر هست و شخصی که دچار این عارضه می شود و از طرفی بدن آن بی حس و لمس شده و اختلالات گفتاری رفتاری پیدا می کند.
خون ریزی مغز را متناسب با محل آن نامگذاری می کنیم :
۱ – خون ریزی داخل جمجه ایی
خون ریزی در جمجمه صورت می گیرد.
۲ – خون ریزی داخل مخ
خون ریزی داخل مغز صورت می گیرد
۳ – خون ریزی ساب آراکنویید
خون ریزی بین غشای مغز و بافت مغز صورت می گیرد.
همچنین اگر لخته بین جمجمه و مغز تشکیل شود به آن هماتوم ساب دورال یا اپیدورال می گویند .
توجه شود اگر خونریزی داخل مغز اتفاق بیفتد ممکن است فرد دچار سردرد نشود چون مغز توانایی احساس درد را از دست می دهد .


علت خون ریزی مغزی
فشار خون بالا مهم ترین علت خون ریزی است که فشار خون می تواند باعث پاره شدن رگ ها و لخته شدن خون در مغز می شود و از دیگر عوامل این بیماری آنوریسم که سبب پارگی رگ ها می شود که بیشتر در سنین پنجاه سال و بالاتر به علت فشار خون کنترل نشده است که اگر اقدامات لازم انجام نشود سایر اعضای بدن را مورد تهدید قرار می دهند .
علائم و نشانه های خونریزی مغزی
خونریزی مغزی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص خونریزی مغزی میتواند دشوار باشد زیرا برخی از افراد هیچ علامت فیزیکی را نشان نمیدهند. پزشکان باید آزمایشهایی را برای یافتن محل دقیق خونریزی در مغز انجام دهند.
گزینههای تست عبارتاند از:
- سیتیاسکن یا ام آر آی.
- سوراخ کمری یا ضربه زدن به ستون فقرات، که در آن پزشک مایع نخاعی را از طریق یک سوزن توخالی برای آزمایش خارج میکند.
- آنژیوگرافی مغزی که در آن پزشک رنگی را تزریق میکند و سپس از مغز تصاویر اشعه ایکس میگیرد که رنگ رگهای خونی غیرطبیعی در داخل یا نزدیک مغز را برجسته میکند.
سردرد علامتیست که ممکن است بیمار ابتدا حس کند و بسته به قسمت مغز علائم مغز متفاوت است برای مثال اگر خون ریزی در قسمتی از مغز که مربوط به بینایی هست اتفاق بیفتد بینایی مختل می شود و یا مرکز گفتاری قسمت چپ مغز است که خون ریزی باعث اختلال می شود و ممکن هست علائمی همچون رعشه ، بی حسی برای بیمار پیش آید که باید به متخصص مراجعه کند .
تشخیص پزشک راجب به خون ریزی مغزی
در قدم اول پزشک باید بیمار را معاینه کند و علت آن را جویا شود که بروز کدام آسیب دلیل این خون ریزی بوده است و در قدم بعدی آزمایشاتی از جمله رادیولوژی را برای بیمار تجویز می کند تا محل دقیق خون ریزی مشخص شود و اگر پزشک متوجه شود که خون ریزی داخل یا در اطراف مغز بوده آزمایشات بیشتری می نویسید تا از وجود رگ های غیر عادی مطلع شود همچنین آزمایشات بیشتر به پزشک کمک می کند
آشنایی با بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب
اقدامات اولیه در مواجه با بیماری خون ریزی مغزی
اگر فرد دچار سردرد شده می توان به مراکز درمانی منتقل کرد ولی در صورت رعشه بیمار را به پهلو بچرخانید تا بزاغ دهان خارج شده و خفه نشود و همچنین به بیمار فشار وارد نکنید که برای فرد مضر است و عینک و دندان مصنوعی بیمار را برداشته و از اجسام اطراف مطلع شوید که به شخص آسیب نزند و مهم تر از همه از دادن آب و غذا خودداری کنید و همزمان فرد دیگری از وضعیت بیمار به اورژانس اطلاع داده تا تحت درمان قرار بگیرد .
درمان خون ریزی مغزی
در شرایطی که خون ریزی کم بوده عمل کمکی نمی کند و آنچه کمک کننده است : کنترل قند ، فشار خون ، تجویز دارو های ضد رعشه کنترل تنفس با دستگاه تنفس مصنوعی و همچنین اقدامات پیشگیرانه از ایجاد لخته در ورید های پا و کنترل و انتقال به آی سی یو هم لازم است .
باید سعی شود که وضعیت بیمار را تثبیت کرد تا در مورد عمل جراحی نسبت به شدت خون ریزی تصمیم گیری کرد که اگر بیمار از بروز اولیه ی خونریزی جان سالم به در ببرد دوره نقاهت چند ماه طول می کشد ولی افراد تا همیشه دچار رعشه ، اختلال حافظه یا در مواردی دیگر مشکلات ضعف یا لامسه دارند که اگرلازم به عمل باشد قسمتی از جمجمه نزدیک محل ضایعه باز شده که حجمی از خون که را بافت فشار وارد می کند تخلیه می گردد البته روش های دیگری از جمله تخلیه خون با آندوسکوپ یا استریوتاکسی هم وجود دارد .
درمان توانبخشی شامل:
- فیزیوتراپی
- گفتاردرمانی
- کاردرمانی
- تغییر سبک زندگی برای محدود کردن خطر خونریزی دیگر
عوارض خون ریزی
عوارض بسیاری اغلب از خونریزی مغزی ناشی میشود. این خونریزی از برقراری ارتباط سلولهای عصبی با سایر قسمتهای بدن و ازسرگیری عملکرد طبیعی جلوگیری میکند.
مشکلات رایج پس از خونریزی مغزی شامل مشکلات حرکتی، گفتاری یا حافظه است.
بسته به محل خونریزی و آسیبی که روی میدهد، برخی از عوارض ممکن است دائمی باشند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عوارض خونریزی بسته به میزان خون ریزی و اینکه کدام قسمت مغز بوده و زمان رساندن بیمار به بیمارستان بستگی دارد
عوارض احتمالی از جمله :
- سکته مغزی
- از بین رفتن کارکرد مغز ، عوارض داروها و حتی مرگ ممکن است رخ دهد
- فلج شدن
- بیحسی یا ضعف در بخشی از بدن
- مشکل در بلع، یا دیسفاژی
- از دست دادن بینایی
- کاهش توانایی صحبت کردن یا درک کلمات
- سردرگمی یا از دست دادن حافظه
- تغییر شخصیت یا مشکلات عاطفی
عوارض بعد خون ریزی می تواند شامل :
خستگی ، اختلال در صحبت کردن ، ذات الریه ، تورم روی مغز ، افسردگی ، مشکلات بلع ، احساس درد و بی حسی ، از دست دادن حافظه و رعشه می باشد


پیشگیری از خونریزی مغزی
مهم است که افراد از خود در برابر خطر آسیب مغزی تروماتیک محافظت کنند. بستن کمربند ایمنی در اتومبیل یا کلاه ایمنی هنگام دوچرخهسواری یا موتورسیکلت راههای آسانی برای محافظت از سر و مغز است.
افرادی که دچار خونریزی مغزی یا سکته مغزی میشوند، ۲۵ درصد احتمال دارد که در آینده خونریزی دیگری داشته باشند.
ایجاد تغییرات در سبک زندگی میتواند به فرد کمک کند تا خطر خود را کاهش دهد یا از یک رویداد عروقی مغز جلوگیری کند.
افراد مبتلابه فشارخون بالا نیاز به معاینات منظم و انجام اقدامات لازم برای کاهش فشارخون خود دارند.
همچنین اجتناب از سیگار کشیدن که یک عامل خطر مهم برای سکته مغزی است، مهم است. سموم موجود در تنباکو به سیستم قلبی عروقی آسیب میزند و میتواند منجر به تجمع پلاک در رگها شود و آنها را باریکتر و بیشتر در معرض خطر سکته قرار دهد.
افراد مبتلابه دیابت باید مطمئن شوند که سطح قند خون را تحت کنترل دارند. بسیاری از افراد مبتلابه دیابت همچنین دارای فشارخون بالا، کلسترول بالا و ممکن است اضافهوزن داشته باشند که همه اینها از عوامل خطر سکته مغزی هستند.
برخی از مهمترین تغییراتی که میتواند به کاهش خطر خونریزی مغزی کمک کند، رژیم غذایی و ورزش است.
اضافهوزن بدن میتواند منجر به افزایش فشارخون، دیابت، بیماری قلبی و سکته شود. افراد میتوانند حرکت کنند و فعال بمانند، زیرا فعالیت بدنی نهتنها به کاهش وزن ناخواسته کمک میکند، بلکه میتواند خطر سکته مغزی را نیز کاهش دهد.
آیا خونریزی مغزی باعث مرگ میشود؟
خونریزی مغزی، صرفنظر از محل وقوع آن، معمولاً بهطور ناگهانی اتفاق میافتد. بااینحال، در برخی موارد مانند هماتومهای ساب دورال، بروز علائم ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد. خونریزی مغزی، با آسیب رساندن به بافت مغز، میتواند تهدیدکننده حیات باشد.
تأثیر و میزان جدی بودن این خونریزی، به علت وقوع آن، محل خونریزی در داخل جمجمه، مقدار خونریزی، فاصله زمانی میان خونریزی و درمان، سن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. سلولهای مغزی، پس از مرگ مجدداً تولید نمیشوند. آسیب مغز میتواند شدید بوده و منجر به ناتوانی جسمی، ذهنی و عملکردی شود.


انواع خونریزی مغزی
اکثر افراد بر این باورند که خونریزی مغزی به معنای خونریزی در داخل سر میباشد، اما پزشک و بهخصوص پزشکانی که خونریزی مغزی را درمان میکنند (متخصصان و جراح مغز و اعصاب)، معتقدند که خونریزی مغزی (اینتراکرانیال هموراژیک) بسیار گستردهتر از اینها است. پزشکان، اغلب خونریزی مغزی را با توجه به محل دقیق وقوع آن توصیف مینمایند.
برای درک بهتر خونریزی مغزی باید انواع مختلف آن را بشناسیم. نکته اول اینکه خونریزی میتواند در دو منطقه اصلی ایجاد گردد:
۱. خونریزی داخل جمجمه و خارج از بافت مغز
مغز، دارای سه لایه غشایی (به نام مننژ) بین جمجمه استخوانی و بافت اصلی آن است. مننژ، مغز را پوشانده و از آن محافظت میکند. خونریزی مغزی میتواند در هر بخشی بین این سه لایه ایجاد شود. این سه لایه را سختشامه، عنکبوتیه و نرمشامه مینامند.
- خونریزی اپیدورال
این خونریزی، بین استخوان جمجمه و لایه غشایی تحتانی یعنی سختشامه اتفاق میافتد.
- خونریزی ساب دورال
این خونریزی بین سختشامه و عنکبوتیه رخ میدهد.
- خونریزی زیر عنکبوتیه
این خونریزی بین عنکبوتیه و نرمشامه ایجاد میشود.
۲. خونریزی در داخل بافت مغز
خونریزی درون مغز
این خونریزی در لوبها، پل مغزی و مخچه اتفاق میافتد (خونریزی در هر قسمتی از بافت مغز، ازجمله ساقه مغز).
خونریزی داخل بطنی
این خونریزی، در بطنهای مغز رخ میدهد. بطنها، نقاط خاصی از مغز (حفرهها) هستند که در آنها مایع مغزی نخاعی تولید میشود.
سخن پایانی
خونریزیهای مغزی تهدیدکننده زندگی هستند و نیاز به درمان فوری و توانبخشی طولانیمدت دارند. برخی از شرایط پزشکی دیگر، مانند دیابت، میتواند خطر را افزایش دهد.
بااینحال، پوشیدن محافظ در طول فعالیتهایی که ممکن است خطر آسیبهای مغزی را به همراه داشته باشد، مانند دوچرخهسواری، و همچنین درگیر شدن در یک سبک زندگی سالم، فعال و بدون دود، میتواند خطر خونریزی مغزی را کاهش دهد.