نوار عصب و عضله چیست؟
آیا تا به حال نام تست نوار عصب و عضله به گوشتان خورده است؟ می‌دانید چه زمانی پزشک نوار عصب و عضله را به شما توصیه می‌کند؟!
اعصاب بدن، به عنوان تولیدکننده الکتریسیته برای انتقال پیام‌ها بین مغز و دیگر اندام‌های بدن محسوب می‌شوند؛ درنتیجه انتقال پیام برای احساس سرما، گرما، درد، سوزش و هر حس دیگری، توسط این نوار عصبی انجام می‌شود.
اگر فردی دارای علائم بیماری عضلانی یا عصبی مانند بی‌حسی یا ضعف غیرقابل وصف در اندام‌‌هایش باشد، ممکن است پزشک آزمایش نوار عصب و عضله یا EMG را توصیه و تجویز کند. تست‌‌های EMG و NCV ازجمله روش‌های ایمن این قبیل تست‌ها هستند که هرکدام با توجه به شرایط بیمار و سیر پیشرفت بیماری انجام می‌شود.
در این مقاله با بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب همراه باشید تا در هرآن چه لازم است در رابطه با نوار عصب و عضله را بدانید، به شما بازگو کنیم؛ همچنین برای شما شیوه تفسیر نوار عصب و عضله را شرح می‌دهیم.
نوار عصب و عضله چیست؟
نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) یک روش تشخیصی است که وضعیت سلامت عضلات و سلول‌های عصبی کنترل‌کننده عضلات را ارزیابی می‌کند. این سلول‌های عصبی به عنوان نورون‌های حرکتی شناخته می‌شوند. آن‌ها همچنین سیگنال‌های الکتریکی را منتقل می‌کنند و باعث انقباض و شل شدن عضلات می‌شوند. EMG این سیگنال‌های الکتریکی را به نمودار یا اعداد ترجمه کرده و به کمک پزشکان در تشخیص می‌رود.
هنگامی‌که فردی علائم اختلال عضلانی یا عصبی را نشان می‌دهد، پزشک معمولاً EMG یا نوار عصب و عضله را تجویز می‌کند. این علائم ممکن است شامل گزگز، بی‌حسی یا ضعف غیرقابل‌توصیف در نوار عضلانی باشد. ازجمله کاربردهای نوار عصب و عضله این است که، نتایج EMG می‌تواند به پزشک در تشخیص اختلالات عضلانی، اختلالات عصبی و اختلالاتی که بر ارتباط بین اعصاب و عضلات تأثیر می‌گذارد، کمک کند.
برخی از پزشکان ممکن است به نوار عصب و عضله به عنوان یک معاینه الکترودیاگنوستیک اشاره کنند.
مطالعه مقاله نوار عصب و عضله برای تشخیص دیسک کمر
چرا نوار عصب و عضله گرفته می‌شود؟
اگر علائمی را تجربه می‌کنید که ممکن است نشان‌دهنده اختلال عضلانی یا عصبی باشد، ممکن است پزشک شما EMG انجام دهد. برخی از علائمی که ممکن است نیاز به EMG داشته باشند عبارت‌اند از:
- مورمور
- بی‌حسی
- ضعف در نوار عضله
- درد یا گرفتگی عضلات
- فلج شدن
- انقباض غیرارادی عضلات (یا تیک)
نتایج EMG می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت اصلی این علائم را تعیین کند. علل احتمالی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اختلالات عضلانی، مانند دیستروفی عضلانی
- اختلالاتی که بر توانایی نورون حرکتی برای ارسال سیگنال‌های الکتریکی به عضله تأثیر می‌گذارد، مانند میاستنی گراویس.
- رادیکولوپاتی ها
- اختلالات عصبی محیطی که بر اعصاب خارج از نخاع تأثیر می‌گذارد، مانند سندرم تونل کارپال
- اختلالات عصبی مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
نوار عصب و عضله چگونه گرفته می‌شود؟
نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی پاسخ ماهیچه یا فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب عضله اندازه‌گیری می‌کند. کاربرد نوار عصب و عضله این است که به تشخیص ناهنجاری‌های عصبی عضلانی کمک شایانی می‌کند. در طول این آزمایش، یک یا چند سوزن کوچک (که الکترود نیز نامیده می‌شود) از طریق پوست به داخل نوار عضله وارد می‌شود. سپس فعالیت الکتریکی اندازه گرفته‌شده توسط الکترودها بر روی یک اسیلوسکوپ (مانیتوری که فعالیت الکتریکی را به شکل امواج نشان می‌دهد) نمایش داده می‌شود. همچنین از یک تقویت‌کننده صدا استفاده می‌شود تا بتوان فعالیت را شنید.
EMG فعالیت الکتریکی عضله را در هنگام استراحت، انقباض خفیف و انقباض شدید اندازه‌گیری می‌کند. بافت عضلانی به طور معمول در هنگام استراحت سیگنال‌های الکتریکی تولید نمی‌کند. هنگامی‌که یک الکترود وارد می‌شود، یک دوره فعالیت کوتاه را می‌توان روی اسیلوسکوپ مشاهده کرد، اما پس‌ازآن، هیچ سیگنالی نباید وجود داشته باشد.
پس از قرار دادن الکترود، ممکن است از شما خواسته شود که عضله را منقبض کنید، مثلاً با بلند کردن یا خم کردن پای خود این انقباض را ایجاد کنید. پتانسیل عملی (اندازه و شکل موج) که بر روی اسیلوسکوپ ایجاد می‌شود، اطلاعاتی در مورد توانایی عضله برای پاسخ دادن به هنگام تحریک اعصاب ارائه می‌دهد. همان‌طور که ماهیچه با شدت بیشتری منقبض می‌شود، فیبرهای عضلانی بیشتر و بیشتری فعال می‌شوند و پتانسیل عمل تولید می‌کنند.
یک روش مرتبط که ممکن است انجام شود، مطالعه هدایت عصبی است. NCS اندازه‌گیری میزان و سرعت رسانش یک تکانه الکتریکی از طریق یک عصب است. NCS می‌تواند آسیب و تخریب عصبی را تعیین کند و اغلب هم‌زمان با EMG انجام می‌شود. هر دو روش به تشخیص وجود، محل و میزان بیماری‌هایی که به اعصاب و ماهیچه‌ها آسیب می‌رسانند، کمک می‌کنند.
خطرات نوار عصب و عضله چیست؟
نوار عصب و عضله یک آزمایش بسیار کم‌خطر است. با این حال، ممکن است در ناحیه‌ای که آزمایش‌شده احساس درد کنید. این درد ممکن است چند روز طول بکشد و می‌توان با مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، این درد را تسکین داد.
در موارد نادر، ممکن است در محل واردکردن سوزن، احساس سوزن سوزن شدن، کبودی و تورم را تجربه کنید. اگر تورم یا درد بدتر شد حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
کاربرد نوار عصب و عضله چیست؟
کاربردهای نوار عصب و عضله می‌تواند متفاوت باشد، ازجمله کاربردهای نوار عصب و عضله می‌توانند شامل موارد زیر باشد:
- ضعف عضلات
- بیماری‌های عضله ازجمله میوپاتی مانند دوشن
- کمردرد و خصوصاً کمردرد دیسک، اختلال عملکرد عصب سیاتیک
- گیرافتادگی عصب در مچ دست (خواب‌رفتگی انگشتان)
- آسیب اعصاب یا گیرافتادگی نوار عصبی در بدن مانند گیرافتادگی عصب در کمر مانند دیسک کمر و یا دیسک گردن.
- گردن درد دارای انتشار به دست یا همراه با گزگز و مورمور
- درگیری نوار عصبی ناشی از دیابت
- علت ضعف عضلات دست‌وپا
نتایج نوار عصب و عضله من به چه معناست؟
پزشک شما ممکن است بلافاصله بعد از عمل نتایج را با شما بررسی کند. با این حال، ممکن است چند روزی هم برای مطلع شدن از تفسیر نتایجتان منتظر بمانید!
اگر EMG شما هرگونه فعالیت الکتریکی را در یک نوار عضله در حال استراحت نشان دهد، ممکن است این موارد را داشته باشید:
- یک اختلال عضلانی
- اختلالی که بر اعصاب متصل به عضله تأثیر می‌گذارد
- التهاب ناشی از آسیب
اگر نوار عصب و عضله شما هنگام انقباض عضله، فعالیت الکتریکی غیرطبیعی را نشان دهد، ممکن است فتق دیسک یا اختلال عصبی مانند ALS یا سندرم تونل کارپال داشته باشید.
بسته به نتایج شما، پزشک در مورد هرگونه آزمایش یا درمان اضافی که ممکن است موردنیاز باشد با شما صحبت خواهد کرد.
اگر نتایج شما نرمال نبود، می‌تواند نشان‌دهنده انواع شرایط مختلف باشد. بسته به اینکه کدام ماهیچه‌ها یا نوار عصبی تحت تأثیر قرارگرفته است، ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
سندرم تونل کارپال: وضعیتی که بر نوار عصبی دست و بازو تأثیر می‌گذارد. معمولاً جدی نیست، اما می‌تواند دردناک باشد.
دیسک گردن: وضعیتی که زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از ستون فقرات شما به نام دیسک آسیب دیده باشد. این وضعیت به ستون فقرات فشار وارد می‌کند و باعث درد و سرانجام بی‌حسی می‌شود.
سندرم گیلن باره: یک اختلال خود ایمنی که بر اعصاب تأثیر می‌گذارد. می‌تواند منجر به بی‌حسی، گزگز و فلج شود. اکثر افراد پس از درمان از این اختلال بهبود می‌یابند.
میاستنی گراویس: یک اختلال نادر که باعث خستگی و ضعف نوار عضله می‌شود.
دیستروفی عضلانی: یک بیماری ارثی است که ساختار و عملکرد ماهیچه‌ها را به طور جدی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بیماری Charcot-Marie-Tooth: یک اختلال ارثی که باعث آسیب عصبی، بیشتر در بازوها و پاها می‌شود.
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک: که به عنوان بیماری لوگهریگ نیز شناخته می‌شود. این یک اختلال پیش‌رونده و درنهایت کشنده است که به سلول‌های عصبی در مغز و نخاع شما حمله می‌کند. تمام ماهیچه‌هایی که برای حرکت، صحبت کردن، غذا خوردن و تنفس استفاده می‌کنید را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سخن پایانی
در این مقاله تلاش کردیم تا پاسخ سؤال شما مبنی بر چیستی نوار عصب و عضله را بیابیم و همچنین در رابطه با نوار عصب و عضله، هدف از انجام این تست، کاربرد نوار عصب و عضله و نیز تفسیر نتایج این تست صحبت کردیم. همان‌طور که بیان شد این آزمایش یک روش کم تهاجمی و کم‌خطر است که متخصصان سلامت از آن برای تشخیص و نظارت بر اختلال عملکرد عضلات استفاده می‌کنند.
