متاستاز مغزی یک بیماری نشات گرفته از سرطان است. در واقع وقتی سلول‌های سرطانی از جایی در بدن به سمت مغز گسترش می‌یابد، شخص دچار متاستاز مغزی یا Brain metastases گفته می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که یک پنجم افراد مبتلا به سرطان دچار متاستاز مغزی می‌شوند. متاستاز مغزی باعث افزایش خطر مرگ ناشی از سرطان می‌شود و سوالی که همواره وجود دارد این است که طول عمر متاستاز مغزی چه‌قدر است؟
در این مطلب در سایت دکتر رضا جباری فوق تخصص مغز و اعصاب به بررسی طول عمر متاستاز مغزی و هر چیزی که باید درباره آن بدانید پرداخته‌ایم که امیدواریم برای شما مفید باشد. اگر دوست دارید اطلاعات لازم متاستاز مغزی را بیابید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
متاستاز مغزی
ایجاد توده‌های چندگانه در قسمت‌های مختلف بدن متاستاز مغزی نام دارد. متاستاز مغزی زمانی رخ می‌دهد که تومور و سلول‌های سرطانی که در قسمتی از بدن به وجود آمده‌اند بعد از انتقال به مغز، سرطان دوم را ایجاد می‌کنند و اصطلاحاً در این مرحله گفته می‌شود که تومور در حال متاستاز است. متاستاز مغزی به دلیل این که در مغز اشخاص رخ می‌دهد، یک مشکل خطرناک محسوب می‌شود. متاستاز مغزی در دقیقاً در زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی سد خونی مغز را رد کنند. متاستاز از هر اندامی از بدن مکن است شروع شود. اما در کل احتمال متاستاز سلول‌های سرطانی از ریه، پستان و روده به مغز بیشتر است.
علائم متاستاز مغزی
افراد مبتلا به متاستاز مغزی قرار نیست همگی دچار علائم خاصی بشوند. به همین دلیل متوجه شدن وجود متاستاز مغزی در مراحل ابتدایی نیازمند مراقبت‌های شخص است. البته این طوری هم نیست که متاستاز مغزی علائمی نداشته باشد و نشانه‌هایی وجود دارند که می‌توانند خبر از وقوع متاستاز مغزی بدهند. تعدادی از اصلی‌ترین این علائم را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.
- سردرد شدید مخصوصاً صبح‌ها
- کم شدن هوشیاری شخص
- احساس فشار مضاعف در جمجمه که ناشی از رشد تومور است
- حالت تهوع زیاد
- تشنج بدون سابقه قبلی
- و علائم عصبی مثل گزگز کردن، بی‌حسی
- اختلالات حرکتی
بعضی از این علائم مشابه با نشانه‌های ناشی از درمان‌های سرطان اصلی نیز می‌باشند. بنابراین نمی‌توان با مشاهده این علائم سریعاً به متاستاز مغز رسید اما شخص باید برای معاینه در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کند.
تشخیص متاستاز مغز
در هنگام مراجعه به پزشک، بعد از بررسی سابقه بیمار و علائم موجود برای چک کردن تغییرات مغز احتمالاً به یک آزمایش عصبی نیاز خواهد شد. اگر شخص در این مراحل اولیه مشکوک به متاستاز مغزی باشد، باید از طریق روش‌های MRI، آزمایش خون و سی‌تی اسکن علائم آسیب مغزی، تورم و همچنین محل بروز تومورهای مغزی و علائم سرطان متاستاتیک بررسی شوند. MRI بهترین روش تشخیص متاستاز مغزی است و جواب مطمئن‌تری از آن دریافت می‌شود و برخی سرطان‌ها را فقط MRI مشخص می‌کند.
طول عمر متاستاز مغزی
متاسفانه نمی‌توان یک درمان قطعی متاستاز مغزی مشخص کرد و این یک بیماری تقریباً لاعلاج است. بیشتر افراد پس از تشخیص متاستاز تا ۶ ماه الی یک سال زنده می‌مانند. خانم‌ها معمولا کمی بیشتر از آقایان با متاستاز دوام می‌آورند. البته با برداشتن متاستاز مغزی شاید بتوان طول عمر بیماران متاستاز مغزی را افزایش داد اما باز هم اگر عمل جراحی با موفقیت همراه باشد، همیشه احتمال برگشتن آن وجود دارد.
طبیعی است که متاستاز مغزی از سرطان اولیه جدی‌تر است. البته در سال‌های اخیر با پیشرفت در روش‌های پرتو درمانی، طول عمر متاستاز مغزی نیز کمی افزایش یافته و بعضاً درمان آن هم مشاهده شده است. این روزها متاستاز مغزی پاسخ بهتری به درمان‌ها می‌دهد و طول عمر متاستاز مغزی به محل دقیق آن، شکل و اندازه و مقاومت بیمار نیز مرتبط است.
درمان قطعی متاستاز مغزی
درمان قطعی متاستاز مغزی به علت وقوع آن نیز مرتبط است. باید با بررسی سابقه بیمار دلیل متاستاز را بررسی کرد. البته بعد از وقوع متاستاز مغزی باید دو سرطان درمان شوند که همین مسئله کار را بیش از پیش سخت خواهد کرد. در صورت مشاهده متاستاز، پزشک ابتدا به دنبال دلیل به وجود آمدن آن از سوابق بیمار خواهد گشت. انواع روش‌های درمان متاستاز مغزی را در ادامه و میزان تاثیر آنها را بررسی خواهیم کرد. البته اشاره کردیم که شاید درمان قطعی برای متاستاز مغزی وجود نداشته باشد، اما این درمان اهدافی مثل کاهش درد، کند کردن آسیب به مغز و افزایش طول عمر بیمار متاستاز مغزی را دنبال می‌کند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی یکی از روش‌های درمانی برای سرطان است که در آن از پرتوهای پرانرژی برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. هدف اصلی پرتودرمانی، کاهش حجم و تعداد سلول‌های سرطانی است. پرتودرمانی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی و شیمی‌درمانی انجام شود.
با این حال، پرتودرمانی همچنین می‌تواند به سلول‌های سالم ضربه بزند و باعث آسیب رساندن به بافت‌های سالم شود. برای کاهش این خطرات، دوز پرتودرمانی به دقت تعیین می‌شود و فاصله از مناطق حساس مثل مغز و قلب حفظ می‌شود. علاوه بر این، ممکن است پس از پرتودرمانی، بیماران با عوارض جانبی مانند خستگی، تهوع، سوء هاضمه و درد پوستی مواجه شوند.
در کل، پرتودرمانی یکی از روش‌های موثر در درمان سرطان است، اما باید به دقت در نظر گرفته شود و با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی و شیمی‌درمانی به عنوان یک بخش از یک برنامه درمانی کامل برای بیماران با سرطان استفاده شود.
داروهای شیمی‌درمانی
شیمی درمانی یکی از روش‌های درمانی برای سرطان است که در آن از داروهای شیمیایی برای کاهش حجم و تعداد سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند به صورت دهانی، وریدی، تزریقی و یا با استفاده از نوارهای چسبی به بدن تزریق شوند. هدف اصلی شیمی درمانی، کاهش حجم سلول‌های سرطانی و پیشگیری از گسترش آنها در سایر نقاط بدن است.
درمان شیمی درمانی معمولاً به صورت دوره‌های متناوب تجویز می‌شود. هر دوره درمان ممکن است به مدت چند هفته یا ماه ادامه داشته باشد، و پس از آن دوره استراحتی به بیمار تعیین می‌شود تا بدن بتواند بهبود یابد.
داروهای شیمی درمانی ممکن است با عوارض جانبی مانند سوء هاضمه، تهوع، استفراغ، تغییر در شکل و اندازه ناخن‌ها، ضعف، کاهش شدید شمار سلول‌های خونی و سایر عوارض جانبی همراه باشند. برای کاهش این عوارض جانبی، بیماران باید داروهای اضافی مثل ضد تهوع و سایر داروهای مکمل را مصرف کنند.
به طور کلی، داروهای شیمی درمانی یکی از روش‌های موثر برای درمان سرطان هستند، اما همانند سایر روش‌های درمانی، ممکن است با خطراتی همراه باشند و نیاز به نظارت پزشکی دارند. درمان شیمی درمانی باید با دقت بالا و به عنوان یک بخش از یک برنامه درمانی کامل برای بیماران با سرطان استفاده شود.
جراحی
راحی یکی از روش‌های درمانی برای سرطان است که با استفاده از ابزارهای جراحی، بخش سرطانی را از بدن بیمار برای کنترل و درمان سرطان برداشته می‌شود. هدف اصلی جراحی سرطان، حذف کامل سلول‌های سرطانی و جلوگیری از گسترش آنها به بخش‌های دیگر بدن است.
معمولاً قبل از جراحی سرطان، برای تشخیص دقیق بیماری از تصویربرداری مانند اسکن CT، MRI و یا PET-CT استفاده می‌شود. پس از تشخیص سرطان، باید بررسی شود که آیا جراحی برای این بیمار مناسب است یا خیر؟ این بررسی شامل بررسی میزان گسترش سرطان، موقعیت آن در بدن و همچنین سلامت کلی بیمار است.
در برخی موارد، جراحی ممکن است به تنهایی کافی نباشد و بعد از جراحی نیاز به سایر روش‌های درمانی مانند شیمی درمانی و یا رادیوتراپی باشد تا سلول‌های باقی‌مانده سرطان را نابود کند.
عوارض جانبی جراحی ممکن است شامل درد، خونریزی، عفونت، عوارض مربوط به بیهوشی و سایر عوارض باشند. اما با توجه به پیشرفت تکنولوژی جراحی، عوارض جانبی کاهش یافته‌اند و بیشتر بیماران پس از جراحی سریعاً بهبود می‌یابند.
به طور کلی، جراحی یکی از روش‌های موثر برای کنترل و درمان سرطان است. اما همانند سایر روش‌های درمانی، باید با دقت و با استفاده از برنامه درمانی کامل برای بیماران با سرطان استفاده شود.
استروئیدها
استروئیدها به عنوان دسته‌ای از داروهایی شناخته می‌شوند که در درمان برخی از بیماری‌های سرطانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها به صورت مصنوعی ساخته شده‌اند و عمدتاً از هورمون کورتیزول به دست می‌آیند که در بدن طبیعی تولید می‌شود. استفاده از استروئیدها در درمان سرطان می‌تواند در کنترل علائم و عوارض برخی از نوع‌های سرطان، بهبود عملکرد بیمار و کاهش التهاب و بافت‌های ناکارآمد مفید باشد.
استفاده از استروئیدها در درمان سرطان می‌تواند در برخی از موارد زیر مفید باشد:
استروئیدها می‌توانند با کاهش التهاب در بیمارانی که درمان شیمی دریافت می‌کنند و یا درمان پس از عمل جراحی را تسهیل کنند.
استفاده از استروئیدها می‌تواند در کاهش علائمی مانند درد، خستگی، تهوع، استفراغ و تنگی نفس کمک کند.
بیماران سرطان ممکن است به علت بیماری یا درمان‌های دریافتی نقص آپدیت داشته باشند، در این حالت مصرف استروئیدها می‌تواند بهبود آپتیت و افزایش وزن را تسهیل کند.
رادیو جراحی استریوتاکتیک (SRS)
رادیو جراحی استریوتاکتیک (SRS) یک روش درمانی برای سرطان است که با استفاده از پرتودرمانی، بدون نیاز به برش باز در بدن بیمار، تومور را درمان می‌کند. این روش به عنوان یک جراحی غیر تهاجمی شناخته می‌شود.
در این روش، پرتوهای با انرژی بالا به صورت دقیق و هدفمند بر روی سلول‌های سرطانی تمرکز می‌کنند و آنها را نابود می‌کنند. این روش با استفاده از تصاویر پرتو اندازی شده، بخش سرطانی را بدون نیاز به برش باز در بدن بیمار، به صورت دقیق هدف قرار می‌دهد.
رادیو جراحی استریوتاکتیک ممکن است برای درمان سرطان‌هایی مانند سرطان‌های مغز، پروستات، ریه و کبد استفاده شود. این روش معمولاً برای درمان سرطان‌هایی استفاده می‌شود که به دلیل موقعیت و اندازه آنها قابلیت جراحی متعارف را ندارند.
عوارض جانبی این روش ممکن است شامل خستگی، تهوع، سردرد، خشکی دهان، خواب آلودگی و یا کاهش شنوایی باشد. در بعضی موارد نیز ممکن است عوارض جانبی شدیدتری مانند التهاب و یا تورم در منطقه درمان شده رخ دهد.
در کل، رادیو جراحی استریوتاکتیک یک روش درمانی بسیار مؤثر و کم خطر برای بیماران با سرطان است که می‌تواند به عنوان جایگزین یا تکمیلی برای جراحی سرطان متعارف و یا شیمی درمانی استفاده شود.
سخن پایانی
انتقال سلول‌های سرطانی به مغز و رشد تومور در آن را متاستاز مغزی می‌نامند. سرطان متاستاتیک مغز بسیار تهاجمی بوده و خیلی سریع زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تشخیص و درمان قطعی متاستاز مغزی هنوز هم وجود ندارد و به نحوی این بیماری با احتمالات مواجه می‌شود. متاسفانه معمولاً طول عمر بیماران متاستاز مغزی تا یک سال است و کماکان محققان به دنبال روش‌های درمانی هستند که این عمر متاستاز مغزی را افزایش دهند. انتخاب روش درمانی هم بر عهده شخص است. بعضی‌ها دوست دارند ریسکش را بپذیرند تا با یک روش تهاجمی از شر متاستاز مغزی برای مدتی رها شوند. برخی هم دوست دارند با روش‌های درمان غیرتهاجمی مدت زمان باقی‌مانده را کنار عزیزانشان سپری کنند.
در این مطلب در سایت دکتر رضا جباری فوق تخصص مغز و اعصاب، متاستاز مغزی و علائم آن را بررسی کردیم. در صورت داشتن سوال یا تجربه‌ای در مورد متاستاز مغزی می‌توانید آن را با ما به اشتراک بگذارید تا در اولین فرصت پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم و بتوانیم شما را راهنمایی کنیم. امیدواریم که توانسته باشیم با این مقاله اطلاع‌رسانی درستی درباره درمان قطعی متاستاز مغزی به انجام رسانده باشیم.
