آتاکسی چیست؟

انواع مختلف آتاکسی کدامند؟

بیماری آتاکسی انواع مختلفی دارد. علائم و دلایل ایجاد آنها انواع آنها را تعیین می کند. دانستن نوع آتاکسی می تواند به پزشک کمک کند تا شرایط را بهتر ارزیابی کند و یک برنامه درمانی مناسب را ارائه دهد.

آتاکسی تلانژکتازی (Ataxia telangiectasia)

این نوع آتاکسی که به عنوان سندرم لوئی نیز شناخته می شود، یک نوع بیماری ارثی است که به طور معمول در کودکان و یا نوزادان ایجاد می شود.

یکی از علائم رایج این نوع آتاکسی، نمایان شدن رگهای خونی بزرگ شده (گشاد) به نام تلانژکتازی در چشم ها و پوست است.

کودکانی که به این نوع آتاکسی مبتلا هستند علائمی از جمله افزایش دشواری در راه رفتن ، عدم هماهنگی حرکات و مشکل در صحبت کردن دارند.

علاوه بر این، این نوع آتاکسی می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند که زمینه ساز بیماری های بیشتر از جمله عفونت و سرطان در افراد است.

آتاکسی اپیزودیک

افرادی که دارای آتاکسی اپیزودیک می باشند، مشکلات زیادی در حرکت و تعادل دارند. آتاکسی اپیزودیک در هر سنی ممکن است ایجاد شود و ممکن است علت های گوناگونی از جمله استرس ، مصرف برخی داروها ، الکل ، بیماری و اعمال جسمی باشد.

 هفت نوع آتاکسی اپیزودیک وجود دارد که همه آنها علاوه بر داشتن علائم منحصر به فرد دارای علائم زیر هم می باشد :

 سرگیجه

 سردرد

 تاری دید

حالت تهوع

 استفراغ.

آتاکسی فردریش

در این نوع آتاکسی علاوه بر بدتر شدن مشکلات حرکتی، افراد دچار سفتی عضلات هم می شوند و به تدریج قدرت و احساس بازوها و پاهای خود را از دست می دهند.

 افرادی که به این نوع آتاکسی مبتلا هستند، به طور معمول از یک بیماری قلبی رنج می برند که این بیماری قلبی منجر به ضعیف شدن عضله قلب آن ها شده است.

آتاکسی فردریش رایج ترین نوع آتاکسی ژنتیکی است که اغلب در سنین ۵ تا ۱۵ سالگی اتفاق می افتد.

آتروفی چند سیستمی (MSA)

MSA نوعی پارکینسون است که بر حرکت و بخشی از سیستم عصبی شما که وظیفه کنترل عملکردهای غیر ارادی بدن را دارد (سیستم عصبی خودمختار) تأثیر می گذارد.

 این عملکردها که توسط سیستم عصبی خودمختار انجام می شود، شامل مواردی مانند تنظیم فشار خون و کنترل ادرار می باشد. شایعترین علائم MSA  می تواند شامل موارد زیر باشد

مشکل در هماهنگی حرکات

 افت سریع فشار خون هنگام ایستادن

 مشکل ادرار در مردان

اختلال نعوظ

MSA معمولاً در افراد بزرگسالان، ۳۰ سال به بالا ایجاد می شود. میانگین سنی شروع ۵۴ سالگی است.

آتاکسی نخاع مخچه ای( Spinocerebella)

این نوع آتاکسی از جمله آتاکسی های ژنتیکی است که ده ها نوع مختلف آتاکسی را در بر میگیرد. این آتاکسی ها بر اساس ویژگی ها مرتبط از یکدیگر تفکیک می شوند.

آتاکسی نخاع مخچه ای می تواند علاوه برایجاد  مشکلات حرکتی و تعادلی، باعث ضعف و از دست دادن حس های اندام های مختلف بدن نیز شود.

علائم آتاکسی نخاع مخچه ای می تواند در هر سنی ایجاد شود. ولی این نوع آتاکسی نسبت به انواع دیگر آتاکسی کندتر پیشرفت می کند.

علت آتاکسی چیست؟

مخچه قسمتی از مغز است که حرمات اندام ها را هماهنگ میکند، در صورتی که به این بخش مغز آسیبی وارد شود، آتاکسی بوجود می آید.

دلایل بسیاری زیادی برای ایجاد آتاکسی وجود دارد از این رو پزشکان و محققان بر اساس علت آتاکسی، آتاکسی را در سه دسته اصلی طبقه بندی می کنند. این دسته ها عبارتند از:

آتاکسی اکتسابی

این نوع آتاکسی که در اثر عوامل خارجی از جمله ضربه، کمبود ویتامین، مصرف زیاد الکل یا مواد مخدر ، عفونت یا سرطان ایجاد می شود.

آتاکسی ژنتیکی

آتاکسی ژنتیکی، هنگامی رخ می دهد که فردی ژن آسیب دیده داشته باشد و در بین اعضای خانواده منتقل شود.

به دنبال آن افراد خانواده با نقص ژن خاصی متولد می شوند که پروتئین های غیر طبیعی ایجاد می شوند.

پروتئین های غیر طبیعی توانایی مختل کردن عملکرد سلول های عصبی را در مخچه و نخاع را دارند و باعث تحلیل رفتن آنها می شود. با پیشرفت بیماری، مشکلات عدم هماهنگی بدتر می شوند.

شما ممکن است آتاکسی ژنتیکی را از ژن غالب، از یک والد یا ژن مغلوب از هر یک از والدین به ارث برده باشید. در حالت دوم ، ممکن است هیچ یک از والدین این اختلال را نداشته باشند (جهش خاموش) ، بنابراین ممکن است سابقه خانوادگی واضحی وجود نداشته باشد.

آتاکسی ایدیوپاتیک

 پزشکان نمی توانند علت این نوع آتاکسی را تشخیص دهند.

علائم آتاکسی چیست؟

علائم افراد به نوع بیماری آتاکسی آن ها بستگی دارد. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به آتاکسی “دست و پا چلفتی” به نظر می رسند. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

کاهش هماهنگی در حرکات

مشکل در راه رفتن

اختلال در تعادل همراه با زمین خوردن مکرر

مشکلات قلبی

از دست دادن مهارت های حرکتی

لرزش عضلات

لکنت زبان

ایجاد مشکلات بینایی

پزشکان چگونه آتاکسی را تشخیص می دهند؟

فاکتورهای زیادی برای تشخیص آتاکسی وجود دارد که پزشکان در صورت مراجع افراد همه این فاکتورها را بررسی میکنند.

پزشکان علاوه بر معاینه فیزیکی افراد، همچنین ممکن است برای یافتن علت و نوع آتاکسی از آزمایشات دیگری استفاده کنند. این آزمایشات شامل موارد زیر می باشد:

MRI (ام ار ای)

MRI یک نوع آزمایش تصویر برداری است که این امکان را به پزشک می دهد تا مغز شما را بررسی کند.

آزمایش خون

 آزمایش خون، در تعیین علت اصلی آتاکسی مانند سکته مغزی ، تومور یا عفونت کمک می کند.

آزمایش ژنتیکی

از این آزمایش برای تشخیص ارثی بودن یا نبودن آتاکسی به کار می رود.

آتاکسی چگونه درمان می شود؟

تاکنون هیچ درمانی برای آتاکسی وجود ندارد، اما درمان هایی برای بهبود علائم آن وجود دارد. اثرگذاری این درمان ها بستگی به افراد و علائم آن ها دارد. بنابراین هدف از درمان، از بین ردن کامل بیماری آتاکسی نیست، بلکه  مدیریت علائم برای راحتی و تحرک است.

از این رو داروها می توانند به مدیریت علائمی مانند لرزش و سرگیجه کمک کنند. آنها همچنین می توانند مشکلات عضلانی را تحت تاثیر قرار دهند.

فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی برای کمک به حفظ تعادل و تحرک و یادگیری روشهای جدید برای انجام فعالیتهای روزمره بسیار مفید و حیاتی هستند.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما از بیماری خود خبر ندارید، در صورت بروز علائم زیر سریعا به پزشک مربوطه مراجعه کنید:

ناگهان تعادل خود را از دست داده اید

عدم هماهنگی بین حرکات دست و پا

وجود مشکل در راه رفتن

در بلعیدن مشکل دارید