چرا کودکان دچار بی خوابی می شوند؟
آیا کودک شما در خوابیدن مشکل دارد؟ بی خوابی، ترس از خواب، کابوس‌های شبانه و شب‌ادراری از مشکلات رایج خواب در کودکی هستند.
بی خوابی تنها مختص بزرگ‌سالی نیست، بلکه بی خوابی در کودکان نیز ازجمله مشکلات رایج این دوره است.
متأسفانه، نخوابیدن در شب می‌تواند خلق‌وخو و رفتار کودک شمارا در طول روز تحت تأثیر قرار دهد و منجر به مشکلات متعدد در زمینه‌های مختلف شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره بی خوابی در کودکان و درمان آن بپردازیم.
بی خوابی در کودکان یعنی چه؟
بی خوابی در کودکان عبارت است از ناتوانی فرد در به خواب رفتن یا خواب ماندن در شب که منجر به خواب غیر دل‌چسب یا غیرترمیم کننده می‌شود. اغلب، این مسئله به‌مرورزمان حل می‌شود؛ اما اگر فرزند شما بیش از سه بار در هفته برای چندین ماه مشکل خوابیدن داشته باشد و به‌طور قابل‌توجهی عملکرد روزانه او مختل شده باشد، ممکن است به بی خوابی یا اختلال خواب دیگری مبتلا شده باشد.
علائم و نشانه‌های بی خوابی در کودکان چیست؟
هر تغییری در رفتار خواب کودک شما (مانند دیرتر از حد انتظار به رختخواب رفتن) لزوماً یک مشکل خواب نیست؛ اما کودک شما اگر علائم زیر را دارد ممکن است دچار بی خوابی باشد:
- کمبود انرژی یا احساس خستگی به‌طور دائم.
- برای اجتناب از خوابیدن بهانه می‌آورد.
- زمان زیادی طول می‌کشد تا به خواب رود.
- مدام از رختخواب بلند می‌شود و چیزهایی درخواست می‌کند.
- در طول شب‌بیدار می‌شود و نمی‌تواند دوباره بخوابد.
- تلاش زیادی برای از خواب بلند شدن می‌کند یا صبح‌ها از برخاستن از رختخواب خودداری می‌کند.
- برای مدت طولانی در طول روز چرت می‌زند یا در مدرسه می‌خوابد.
- در تمرکز کردن یا به خاطر سپردن اطلاعات مشکل دارد.
- هرروز ساعت متفاوتی از روز قبل می‌خوابد.
آیا از علل بی خوابی در کودکان چیزی می‌دانید؟ با ما در کلینیک دکتر جباری بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب همراه باشید تا برایتان علل بی خوابی کودکان را شرح دهیم.
علل بی خوابی در کودکان چیست؟
یکی از دلایل رایج بی خوابی در کودکان این است که آنها خیلی دیر به رختخواب می‌روند. این اغلب یا به این دلیل است که والدین انتظارات غیرواقع بینانه‌ای در مورد میزان خواب موردنیاز فرزندانشان دارند یا اینکه به دلیل برنامه‌ریزی بیش‌ازحد برای فرزندانشان، آنها با حجم زیادی از فعالیت‌ها و تکالیف رو به رو اند. یا ممکن است کودک تا دیروقت بیدار باشد و به دوستانش پیام بفرستد، با تلفن صحبت کند، بازی‌های ویدیویی انجام دهد یا تلویزیون تماشا کند. همه‌ی این‌ها می‌توانند باعث شوند تا فرزند شما دیرتر ازآنچه باید به رختخواب برود.
به یاد داشته باشید که کودکان بین ۶ تا ۱۳ سال به ۹ تا ۱۱ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند و نوجوانان به ۸ تا ۱۰ ساعت نیاز دارند. علل شایع بی‌خوابی در کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب
- آسم
- کافئین
- افسردگی
- اگزما (خارش)
- اختلالات عصبی رشدی مانند اوتیسم، سندرم آسپرگر (که اکنون DSM-5 آن را به‌عنوان اختلال طیف اوتیسم طبقه‌بندی می‌کند) و ناتوانی ذهنی
- آپنه انسدادی خواب (خروپف)
- عادات بد خواب
- سندرم پاهای بی‌قرار
- عوارض جانبی داروها، ازجمله محرک‌های مورداستفاده برای درمان کم‌توجهی و بیش فعالی (ADHD)، داروهای ضدافسردگی، کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد تشنج
- تنش و استرس
عواقب بی خوابی در کودکان چه می‌تواند باشد؟!
عواقب بی خوابی در کودکان چیست؟ ابتدا توجه کنید که اگر بی خوابی در کودکی اتفاق بیفتد، عواقب جسمی و روحی جدی‌تر خواهد بود. همچنین، اگر فردی در کودکی از بی خوابی رنج ببرد، در سنین بالاتر نیز به‌احتمال‌زیاد دچار بی خوابی خواهد شد.
از عواقب بی خوابی در کودکان این است که آنها معمولاً احساس خستگی می‌کنند و در مدرسه عملکرد خوبی نخواهد داشت. همچنین، آنها ممکن است تحریک‌پذیر شده و دچار نوسانات خلقی شوند، که این شرایط ممکن است به‌طور بالقوه در نوجوانی یا بزرگ‌سالی منجر به افسردگی شوند.
بی خوابی طولانی‌مدت، هم خطرات جسمی و هم روانی را برای کودکان به همراه دارد، به همین دلیل مهم است که هر چه زودتر بی خوابی را متوقف کرده و برای کمک گرفتن به متخصص مراجعه کنید.
همه‌ی این‌ها را گفتیم؛ اما آیا از راه‌ها و روش‌های مقابله با بی خوابی کودکتان چیزی می‌دانید؟! بسیاری از روش‌ها می‌توانند نتیجه عکس دهند! با ما همراه باشید تا برای شما از راه‌های مقابله با بی خوابی در کودکان بگوییم.
مقابله با بی خوابی در کودکان
ازجمله روش‌های مقابله با بی خوابی در کودکان ایجاد یک سبک زندگی خوب و سالم است که می‌تواند به تضمین یک‌شب آرام برای کودک در هر سنی کمک کند. در ادامه به روش‌های دیگر برای غلبه بر بی خوابی در کودکان می‌پردازیم.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما از تخت خود فقط برای خواب استفاده می‌کند.
در صورت امکان، آنها را تشویق کنید که از رختخواب خود فقط برای خواب و یک مراسم قبل از خواب (مثل خواندن کتاب) به‌جای انجام تکالیف استفاده کنند. در غیر این صورت، آنها به‌جای استراحت و آرامش، تخت را با فعالیت‌های دیگر ربط می‌دهند. به‌طور مشابه، از اتاق‌خواب فرزندتان برای تنبیه آنها استفاده نکنید.
اطمینان حاصل کنید که اتاق‌خواب آنها به‌اندازه کافی راحت است.
اکثر بچه‌ها بهترین خواب را در یک اتاق کمی خنک (حدود ۶۵ درجه) تجربه می‌کنند. اگر صدایی از بیرون می‌آید، از عایق صدا استفاده کنید تا صداهای مختلف مزاحمتی برای خواب فرزندتان ایجاد نکند. اطمینان حاصل کنید که تخت کودک شما مملو از اسباب‌بازی‌ها نباشد، زیرا ممکن است هنگام خواب حواس او را پرت کنند.
سعی کنید برنامه خواب یکسانی داشته باشید.
حتی در تعطیلات آخر هفته!! این کار باعث می‌شود کودک شما به‌طور طبیعی راحت‌تر از خواب بیدار شود و به خواب برود.
کودک خود را قبل از رفتن به رختخواب سیر کنید.
یک میان وعده سبک (مانند شیر گرم و یک موز) قبل از خواب ایده خوبی است؛ اما دقت کنید که وعده‌های غذایی سنگین یک یا دو ساعت قبل از خواب ممکن است بچه را بیدار نگه دارد.
کودک خود را به سمت یک سبک زندگی فعال تشویق کنید.
ورزش منظم از بی‌قراری کودک در شب جلوگیری می‌کند. یک ساعت فعالیت بدنی در روز بسیار توصیه می‌شود. بااین‌حال، سعی کنید کودکان خود را از فعالیت‌های شدید حدود سه ساعت قبل از خواب دورنگه دارید.
اول صبح قرار گرفتن در معرض نور طبیعی را تشویق کنید.
باز کردن پرده به کودک شما کمک می‌کند تا از خواب بیدار شود و تشخیص دهد که وقت شروع روز است.
به چرت زدن توجه کنید.
کودکان معمولاً حداقل به چهار ساعت فعالیت بین دوره‌های خواب نیاز دارند تا به‌اندازه کافی خسته شوند و بخوابند. اگرچه مدت‌زمان موردنیاز برای چرت زدن از کودکی به کودک دیگر متفاوت است، اما مطمئن شوید که کودک شما برای مدت طولانی یا خیلی نزدیک به زمان خواب شبش نخوابد.
زمان استفاده از وسایل الکترونیکی را محدود کنید.
نور آبی ساطع‌شده از تلویزیون، تلفن، تبلت و بازی‌های ویدیویی می‌تواند چرخه خواب/بیداری بدن را مختل کند و خواب را دشوارتر کند. این وسایل را حداقل یک ساعت قبل از خواب خاموش‌کنید و در ساعات خواب در بیرون از اتاق‌خواب فرزندتان قرار دهید.
زمان باکیفیتی را باهم بگذرانید.
برخی از بچه‌ها می‌خواهند تا دیروقت بیدار بمانند، زیرا به دنبال توجه بیشتر از جانب والدین خود هستند. اگر هر دو والدین در طول روز کار می‌کنید، عصرها که هر دو در دسترس هستید باید زمانی را به کودک خود اختصاص دهید. حتی فقط پرسیدن در مورد دوستان یا علایق کودکتان می‌تواند تأثیر زیادی روی آنها داشته باشد. برای نوزادان، چند دقیقه آواز بخوانید، با آنها تماس چشمی برقرار کنید و به‌آرامی با آنها تعامل داشته باشید.
گاهی این روش‌ها نتیجه‌بخش نخواهد بود و کودک شما ممکن است به درمان‌های دیگری نیاز پیدا کند، ازجمله:
درمان پزشکی
اگر یک وضعیت پزشکی یا اختلال باعث بی‌خوابی در کودک شما شده است، ممکن است به‌نوعی درمان پزشکی نیاز داشته باشد.
به‌عنوان‌مثال، اگر کودک شما آپنه انسدادی خواب دارد که ناشی از بزرگ شدن آدنوئید است، ممکن است برای خارج کردن آدنوئید خود نیاز به عمل جراحی داشته باشد. این کار باعث می‌شود که تنفس او را در خواب بهبود یابد و او را از بیدار شدن مکرر بازدارد.
رفتار درمانی
اگر افکار و نگرانی‌های منفی، خواب فرزندتان را سخت می‌کند، ممکن است نیاز به درمان شناختی پیدا کنید. این درمان می‌تواند به کودک شما کمک کند تا با افکار و نگرانی‌های منفی مقابله کند و به‌اندازه کافی آرام شود که به خواب رود.