تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی یک توده حاصل از رشد غیر طبیعی سلولهای مغزی است که انواع مختلفی از آنها وجود دارد. برخی از این تومورها غیر سرطانی و خوش خیم هستند و برخی دیگر سرطانی و بدخیم. شروع رشد این تومورها میتواند از مغز شما باشد ( تومورهای اولیه مغز ) و یا حاصل از سرطانهای دیگر نقاط بدن باشد که به مغز گسترش مییابد ( تومورهای ثانویه یا متاستاتیک مغز ).
سرعت رشد تومورهای مغزی بسیار متفاوت است . چگونگی تأثیر بر عملکرد سیستم ایمنی را میزان و محل رشد تومور تعیین میکند و گزینههای مورد بررسی برای درمان نیز بسته به این عوامل متفاوتاند.
انواع تومور مغزی
به طور کلی تومور های مغزی را بر اساس محل ایجاد، نوع تومور و … به انواع مختلفی تقسیم می کنند. در اینجا با تعداد از مهم ترین انواع تومور مغزی آشنا می شویم.
- ۱. نوروم آکوستیک
- ۲. آستروسیتوما
- ۳. متاستاز مغز
- ۴. کارسینوم شبکه کوروئید
- ۵. کرانیوفارنژیوم
- ۶. تومورهای جنینی
- ۷. اپاندیوما
- ۸. گلیوبلاستوما
- ۹. گلیوم
- ۱۰. مدولوبلاستوما
- ۱۱. مننژیوم
- ۱۲. الیگودندروگلیوما
- ۱۳. تومورهای مغزی کودکان
- ۱۴. پینوبلاستوما
- ۱۵. تومورهای هیپوفیز
علائم تومور مغزی
علائم و نشانههای تومور مغزی بسیار متفاوتاند و به اندازه ، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارند.
اما علائم و نشانههای عمومی ناشی از تونور مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- شروع و یا تغییر الگوی سردرد
- سر دردهایی که به تدریج مکرر و شدیدتر میشوند
- حالت تهوع غیر قابل توضیح
- مشکلات بینایی اعم از تاری دید ، دوبینی و یا از دست دادن بینایی
- کاهش تدریجی حواس پنج گانه و یا حرکت در بازوها و پاها
- ایجاد مشکل در تعادل
- مشکلات گفتاری
- گیجی در امور روزمره
- تغییر رفتار و یا شخصیت
- مشکلات شنوایی
- تشنج ، مخصوصاً در افرادی که سابقه تشنج ندارند
چه زمانی برای درمان تومور مغزی به پزشک مراجعه کنیم؟
بالتبع اگر وجود علائم مذکور را به صورت مداوم احساس میکنید ، حتماً باید در اولین فرصت با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
دلایل و علت ایجاد تومور مغزی
هرکدام از انواع تومور های مغزی می توانند دلیل یا دلایل متعددی داشته باشند.
تومور هایی که از مغز شروع می شوند؛ نوروم آکوستیک ( شوانوم )
تومورهای اولیه مغز از خود مغز یا از بافتهای نزدیک به آن مانند مننژ ( غشاهای پوشاننده مغز ) ، اعصاب جمجمه غده هیپوفیز یا صنوبری ، سرچشمه میگیرند.
تومورهای اولیه مغزی زمانی شروع میشوند که سلولهای طبیعی دچار خطا در DNA ( جهش ) خود شوند و به موجب این جهش سلولها با سرعت بیشتری رشد کرده و تقسیم شوند. درنتیجه این ام تودهای سلولهای غیر طبیعی ایجاد میشود که تومور را تشکیل میدهند.
طبق آمار در بزرگسالان تومورهای اولیه مغزی شیوع بسیار کمتری نسبت به تومورهای ثانویه ، که در آن سرطان از نقطهای دیگر شروع شده و به مغز گسترش مییابد ، دارند.
انواع مختلفی از تومورهای اولیه وجود دارند که نام گذاری آنها بر اساس نوع سلولهای درگیر شونده است. برای مثال
- گلیوماس : این تومورها از مغز یا نخاع شروع میشوند و شامل آستروسیتوماها ، اپندیموما ، گلیوبلاستوما ، اولیگواستروسیتوماها و اولیگودندروگلیوم ها هستند.
- مننژیوم : توموری است که از غشای اطراف مغز و نخاع ( مننژ ) ایجاد میشود و بیشتر آنها غیر سرطانی هستند.
- نوروم آکوستیک ( شوانوم ) : این نورونهای خوش خیم بر روی اعصاب خارج شده از گوش که مربوط به تعادل و شنوایی هستند تشکیل میشوند.
- آدنوم های هیپوفیز : معمولاً از نوع تومورهای خوش خیم هستند و در غده هیپوفیز واقع در پایه مغز ایجاد میشوند و میتوانند از طریق تأثیر بر هورمونهای مترشحه از هیموفیز بر بدن اثر گذار باشند.
- مدولوبلاستوما : شایعترین تومور سرطانی مغز در کودکان است و در بزرگسالان کمتر دیده میشود. مدولوبلاستوما از قسمت پایین و پشت مغز شروع میشود و تمایل دارد از طریق مایع نخاع گسترش یابد.
- تومور سلولهای زایا : این تومور در دوران کودکی و در محل تشکیل بیضهها و تخمدان ایجاد میشود . اما گاهی اوقات این تومورها میتوانند بر سایر نقاط بدن ، مانند مغز تأثیر بگذارند
- کرانیوفارنژیوم : این تومورها بسیار نادر و البته غیر سرطانی هستند و در نزدیکی غده هیپوفیز مغز شروع به رشد میکنند. همانطور که قبلاً ذکر شد غده هیپوفیز هورمونهایی ترشح میکند که بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل میکنند . با رشد کرانیوفارنژیوم میتوان انتظار داشت عملکرد هیپوفیز و سایر ساختارهای نزدیک مغز دچار اختلال شود.
سرطانهایی که از سایر نقاط بدن شروع میشوند و به مغز گسترش مییابند
تومورهای ثانویه ( متاستاتیک ) مغز ، تومورهایی هستند که از سرطانهای واقعاً در سایر نقاط بدن منشأ میگیرند و به مغز گسترش مییابند ( متاستاز )
تومورهای ثانویه مغزی اغلب در افرادی رخ میدهد که سابقه سرطان دارند و از بیماری خود آگاهند . اما در موارد نادر تومورهای مغزی میتوانند اولین نشانه سرطان فرد باشند که در نقطه دیگری از بدن شروع شده و گسترش یافته است.
در بزرگسالان تومورهای ثانویه مغزی بسیار شایعتر از تومورهای اولیه مغزی هستند . تقریباً تمامی سرطانها امکان متاستاز و گسترش به مغز را دارند انا شایعترین آنها عبارتند از :
- سرطان پستان
- سرطان روده بزرگ
- سرطان کلیه
- سرطان ریه
- ملانوما
عوامل خطر آفرین؛ جه عواملی خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش می دهند؟
در بیشتر افراد مبتلا به تومورهای اولیه مغزی ، علت اصلی همچنان نامشخص است و نمیتوان آنرا با اطمینان ذکر کرد . اما پزشکان برخی ریسک فاکتورها و عوامل خطر آفرین را شناسایی کردهاند که خطر ابتلا به تومورهای مغزی را افزایش میدهد.
- عوامل خطر عبارتند از :
- قرار گرفتن در معرض اشعههای مضر : امکان ابتلا به تومورهای مغزی در افرادی که در معرض تابش نوعی از اشعهها معروف به اشعههای یونیزه کننده قرار میگیرند ، بیشتر است. جهت ذکر مثال برای اشعههای یونیزه کننده میتوان پرتو درمانی یا قرار گیری در معرض تشعشعات بمب اتم را نام برد.
- سابقه خانوادگی و ژنتیک : بخش کوچکی از تومورهای مغزی در افرادی رخ میدهد که سابقه خانوادگی تومورهای مغزی دارند و یا در سابقه خانوادگی آنها سندرمهای ژنتیکی که احتمال تومور مغزی را افزایش میدهند یافت میشوند.