تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی یک توده حاصل از رشد غیر طبیعی سلولهای مغزی است که انواع مختلفی از آنها وجود دارد. برخی از این تومورها غیر سرطانی و خوش خیم هستند و برخی دیگر سرطانی و بدخیم. شروع رشد این تومورها میتواند از مغز شما باشد ( تومورهای اولیه مغز ) و یا حاصل از سرطانهای دیگر نقاط بدن باشد که به مغز گسترش مییابد ( تومورهای ثانویه یا متاستاتیک مغز ).
سرعت رشد تومورهای مغزی بسیار متفاوت است . چگونگی تأثیر بر عملکرد سیستم ایمنی را میزان و محل رشد تومور تعیین میکند و گزینههای مورد بررسی برای درمان نیز بسته به این عوامل متفاوتاند.
انواع تومور مغزی
به طور کلی تومور های مغزی را بر اساس محل ایجاد، نوع تومور و … به انواع مختلفی تقسیم می کنند. در اینجا با تعداد از مهم ترین انواع تومور مغزی آشنا می شویم.
- ۱. نوروم آکوستیک
- ۲. آستروسیتوما
- ۳. متاستاز مغز
- ۴. کارسینوم شبکه کوروئید
- ۵. کرانیوفارنژیوم
- ۶. تومورهای جنینی
- ۷. اپاندیوما
- ۸. گلیوبلاستوما
- ۹. گلیوم
- ۱۰. مدولوبلاستوما
- ۱۱. مننژیوم
- ۱۲. الیگودندروگلیوما
- ۱۳. تومورهای مغزی کودکان
- ۱۴. پینوبلاستوما
- ۱۵. تومورهای هیپوفیز
علائم تومور مغزی
علائم و نشانههای تومور مغزی بسیار متفاوتاند و به اندازه ، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارند.
اما علائم و نشانههای عمومی ناشی از تونور مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- شروع و یا تغییر الگوی سردرد
- سر دردهایی که به تدریج مکرر و شدیدتر میشوند
- حالت تهوع غیر قابل توضیح
- مشکلات بینایی اعم از تاری دید ، دوبینی و یا از دست دادن بینایی
- کاهش تدریجی حواس پنج گانه و یا حرکت در بازوها و پاها
- ایجاد مشکل در تعادل
- مشکلات گفتاری
- گیجی در امور روزمره
- تغییر رفتار و یا شخصیت
- مشکلات شنوایی
- تشنج ، مخصوصاً در افرادی که سابقه تشنج ندارند
چه زمانی برای درمان تومور مغزی به پزشک مراجعه کنیم؟
بالتبع اگر وجود علائم مذکور را به صورت مداوم احساس میکنید ، حتماً باید در اولین فرصت با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
مقاله پیشنهادی: سردرد های تومور مغزی چگونه است؟
دلایل و علت ایجاد تومور مغزی
هرکدام از انواع تومور های مغزی می توانند دلیل یا دلایل متعددی داشته باشند.
تومور هایی که از مغز شروع می شوند؛ نوروم آکوستیک ( شوانوم )
تومورهای اولیه مغز از خود مغز یا از بافتهای نزدیک به آن مانند مننژ ( غشاهای پوشاننده مغز ) ، اعصاب جمجمه غده هیپوفیز یا صنوبری ، سرچشمه میگیرند.
تومورهای اولیه مغزی زمانی شروع میشوند که سلولهای طبیعی دچار خطا در DNA ( جهش ) خود شوند و به موجب این جهش سلولها با سرعت بیشتری رشد کرده و تقسیم شوند. درنتیجه این ام تودهای سلولهای غیر طبیعی ایجاد میشود که تومور را تشکیل میدهند.
طبق آمار در بزرگسالان تومورهای اولیه مغزی شیوع بسیار کمتری نسبت به تومورهای ثانویه ، که در آن سرطان از نقطهای دیگر شروع شده و به مغز گسترش مییابد ، دارند.
انواع مختلفی از تومورهای اولیه وجود دارند که نام گذاری آنها بر اساس نوع سلولهای درگیر شونده است. برای مثال
- گلیوماس : این تومورها از مغز یا نخاع شروع میشوند و شامل آستروسیتوماها ، اپندیموما ، گلیوبلاستوما ، اولیگواستروسیتوماها و اولیگودندروگلیوم ها هستند.
- مننژیوم : توموری است که از غشای اطراف مغز و نخاع ( مننژ ) ایجاد میشود و بیشتر آنها غیر سرطانی هستند.
- نوروم آکوستیک ( شوانوم ) : این نورونهای خوش خیم بر روی اعصاب خارج شده از گوش که مربوط به تعادل و شنوایی هستند تشکیل میشوند.
- آدنوم های هیپوفیز : معمولاً از نوع تومورهای خوش خیم هستند و در غده هیپوفیز واقع در پایه مغز ایجاد میشوند و میتوانند از طریق تأثیر بر هورمونهای مترشحه از هیموفیز بر بدن اثر گذار باشند.
- مدولوبلاستوما : شایعترین تومور سرطانی مغز در کودکان است و در بزرگسالان کمتر دیده میشود. مدولوبلاستوما از قسمت پایین و پشت مغز شروع میشود و تمایل دارد از طریق مایع نخاع گسترش یابد.
- تومور سلولهای زایا : این تومور در دوران کودکی و در محل تشکیل بیضهها و تخمدان ایجاد میشود . اما گاهی اوقات این تومورها میتوانند بر سایر نقاط بدن ، مانند مغز تأثیر بگذارند
- کرانیوفارنژیوم : این تومورها بسیار نادر و البته غیر سرطانی هستند و در نزدیکی غده هیپوفیز مغز شروع به رشد میکنند. همانطور که قبلاً ذکر شد غده هیپوفیز هورمونهایی ترشح میکند که بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل میکنند . با رشد کرانیوفارنژیوم میتوان انتظار داشت عملکرد هیپوفیز و سایر ساختارهای نزدیک مغز دچار اختلال شود.
سرطانهایی که از سایر نقاط بدن شروع میشوند و به مغز گسترش مییابند
تومورهای ثانویه ( متاستاتیک ) مغز ، تومورهایی هستند که از سرطانهای واقعاً در سایر نقاط بدن منشأ میگیرند و به مغز گسترش مییابند ( متاستاز )
تومورهای ثانویه مغزی اغلب در افرادی رخ میدهد که سابقه سرطان دارند و از بیماری خود آگاهند . اما در موارد نادر تومورهای مغزی میتوانند اولین نشانه سرطان فرد باشند که در نقطه دیگری از بدن شروع شده و گسترش یافته است.
در بزرگسالان تومورهای ثانویه مغزی بسیار شایعتر از تومورهای اولیه مغزی هستند . تقریباً تمامی سرطانها امکان متاستاز و گسترش به مغز را دارند انا شایعترین آنها عبارتند از :
- سرطان پستان
- سرطان روده بزرگ
- سرطان کلیه
- سرطان ریه
- ملانوما
عوامل خطر آفرین؛ جه عواملی خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش می دهند؟
در بیشتر افراد مبتلا به تومورهای اولیه مغزی ، علت اصلی همچنان نامشخص است و نمیتوان آنرا با اطمینان ذکر کرد . اما پزشکان برخی ریسک فاکتورها و عوامل خطر آفرین را شناسایی کردهاند که خطر ابتلا به تومورهای مغزی را افزایش میدهد.
- عوامل خطر عبارتند از :
- قرار گرفتن در معرض اشعههای مضر : امکان ابتلا به تومورهای مغزی در افرادی که در معرض تابش نوعی از اشعهها معروف به اشعههای یونیزه کننده قرار میگیرند ، بیشتر است. جهت ذکر مثال برای اشعههای یونیزه کننده میتوان پرتو درمانی یا قرار گیری در معرض تشعشعات بمب اتم را نام برد.
- سابقه خانوادگی و ژنتیک : بخش کوچکی از تومورهای مغزی در افرادی رخ میدهد که سابقه خانوادگی تومورهای مغزی دارند و یا در سابقه خانوادگی آنها سندرمهای ژنتیکی که احتمال تومور مغزی را افزایش میدهند یافت میشوند.