انواع بیماری های مغز و اعصاب
انواع بیماری های مغز و اعصاب
شایعترین بیماری های مغز و اعصاب دستهبندی وسیعی از اختلالات را شامل میشود که در علائم و شدت بسیار متفاوت هستند. در این مقاله به بررسی شایعترین بیماری های مغز و اعصاب میپردازیم. شایعترین بیماری های مغز و اعصاب به چهار زیر شاخه: آسیب مغزی، تومورهای مغزی، بیماری های نوروژنیک و اختلالات روانی تقسیم میشود، در زیر ابتدا به بررسی زیر شاخههای شایعترین بیماری های مغز و اعصاب و علائم و نحوه درمان آنها میپردازیم، سپس در آخر به معرفی شایعترین بیماری های مغز و اعصاب میپردازیم.
دسته های بیماری های مغز و اعصاب
آسیب مغزی :
به طور کلی معمولا آسیب های مغزی به صورت ناگهانی در فرد بروز می کند که می تواند به بافت های مغزی آسیب بزند و همچنین نورون های عصبی را تحت تاثیر خود قرار دهد.
زمانی که این آسیب ها اتفاق میافتد سیستم ارتباط بدن با مغز دچار اختلاف و مشکل می شود و در نتیجه آن مغز نمی تواند کنترل درست بدن بپردازد و همچنین بدن نیز نمیتواند پیام های عصبی را به صورت درست و مناسب به مغز برساند نمونه هایی از این نوع بیماری های مغز و اعصاب عبارتند از موارد زیر:
- هماتومها
- لخته شدن خون
- مصدومیت، یا کبودی بافت مغزی
- ادم مغزی و یا تورم در داخل جمجمه
- سکته مغزی
همانطور که حتما راجع به بیماری های مغز و اعصاب بالا اطلاعاتی دارید میدانی چقدر میتواند خطرناک و مهم باشد پس بسیار ضروری است که با علائم مربوط به ایجاد اختلالات مغزی را بدانیم تا در مراحل اولیه ایجاد اختلال متوجه بروز آن ها شویم و نسبت به درمان آنها اقدام کنیم. از جمله علائم این بیماری های مغز و اعصاب به میتوان موارد زیر را نام برد.
- استفراغ
- حالت تهوع
- مشکل گفتاری
- خونریزی از گوش
- بی حسی
- فلج دادن حافظه
بعد از وقوع آسیب مغزی در بسیاری از بیماری های مغز و اعصاب ممکن است علائم دیگری نیز در فرد بروز کند که علائم تاثیر گرفته از آسیب مغزی می باشد و می تواند تشدید شود که عبارتند از موارد زیر:
- فشار خون بالا
- ضربان قلب کم
- اختلال انعقاد خون
- تنفس نامنظم
متناسب با نوع آسیب مغزی که در فرد به وجود آمده است ممکن است پروسه درمان او شامل تجویز دارو های مختلف انجام اعمال توانبخشی و همچنین انجام عمل های مختلف جراحی باشد که متناسب با نوع بیماری فرد توسط پزشک معالج بیمار مشخص می شود.
به طور معمول حدود نیمی از بیمارانی که دچار آسیب شدید مغزی شده اند تحت عمل جراحی قرار می گیرند تا پزشکی مالک بتواند بیماری آنها را مورد درمان قرار دهند تا با استفاده از این اعمال جراحی آسیب دیدگی های مغز ترمیم گردد آیا فشار درون جمجمه تنظیم شود ولی در بسیاری از آسیب دیدگی های جزئی مغز نیاز به انجام اعمال جراحی و حتی درمان های دارویی نیست و از روشهای توانبخشی استفاده میشود که عبارتند از موارد زیر:
- فیزیوتراپی
- گفتار درمانی
- روانپزشکی
تومور های مغزی :
گاهی اوقات تومورها در مغز شکل میگیرند و میتوانند بسیار خطرناک باشند. این تومورهای ثانویه یا متاستاتیک مغز نامیده میشود. تومورهای مغزی میتوانند بدخیم (سرطانی) یا خوش خیم باشند. پزشکان تومورهای مغزی را به عنوان نمرات ۱، ۲، ۳، یا ۴ طبقه بندی میکنند. تعداد بیشتر نشان دهنده تومورهای پرخاشگرو خطناک تر است. علت تومورهای مغزی تا حد زیادی ناشناخته است. آنها میتوانند هر سنی در افراد اتفاق بیفتند. علائم تومورهای مغزی بستگی به اندازه و محل تومور دارد. شایعترین نشانههای تومور مغزی عبارتند از:
- سردرد
- تشنج
- سوزش یا سوزش در بازوها یا پاها
- حالت تهوع
- استفراغ
- تغییر در شخصیت
- مشکل حرکتی یا تعادل
- تغییر در شنوایی، گفتار یا بینایی
نوع درمان که دریافت میکنید بستگی به عوامل مختلفی نظیر اندازه تومور، سن و سلامت کلی بیمار دارد. انواع اصلی درمان برای تومورهای مغزی عبارتند از:
- عمل جراحی
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
بیماری های نوروژنیک :
بیماری های نوروژنیک باعث میشود که مغز و اعصاب در طول زمان بدتر شوند. آنها میتوانند شخصیت شما را تغییر دهند و باعث سردرگمیشوند. این بیماری های همچنین میتوانند بافت مغزی و اعصاب شما را از بین ببرند. بعضی از شایعترین بیماری های مغز و اعصاب مانند بیماری آلزایمر ممکن است وابسته به سن باشد که به آرامی حافظه و فرایندهای فکر کردن را مختل کنند. بیماری های دیگر، مانند بیماری Tay-Sachs، ژنتیکی هستند و در سنهای اولیه شروع میشوند. شایعترین بیماری های مغز و اعصاب نوروژنیک عبارتند از:
- بیماریهانتینگتون
- ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) یا بیماری Lou Gehrig
- بیماری پارکینسون
- انواع دمانس
- بعضی از نشانههای شایع بیماری های عصبی مانند:
- از دست دادن حافظه
- فراموشی
- بی تفاوتی
- اضطراب
- تحریک
- از دست دادن مهار
- تغییرات خلق و خوی
بیماری های نوروژنیک باعث ایجاد آسیب دائمی میشوند، بنابراین علائم بیماری در حال افزایش است. علائم جدید نیز ممکن است در طول زمان افزایش یابد. هیچ درمانی برای بیماری های نوروژنیک وجود ندارد، اما درمان هم میتواند کمک کند. درمان این بیماریها باعث کاهش نشانهها و حفظ کیفیت زندگی میشود. درمان اغلب شامل استفاده از داروها برای کنترل علائم است.
اختلالات روانی :
بخش اختلالات روانی یک بخش گسترده است که بیماری های این بخش معمولاً روی مناسبات رفتاری فرد با اطرافیانش تاثیر می گذارد ارتفاعات فرد را با جامعه مختل می کند که نمونه هایی از آن عبارت است از موارد زیر:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال دوقطبی
- اختلال استرس پس از ضربه (PTSD)
- جنون جوانی
به طور کلی علائم اختلالات روانی بر اساس شرایط متفاوت است و افراد مختلف میتوانند همان اختلالات روانی را بسیار متفاوت تجربه کنند ولی اگر تغییری در رفتار الگوهای تفکر یا روحیه شما داشته باشید، باید با پزشک خود صحبت کنید.
دو نوع اصلی درمان برای اختلالات روانی عبارتند از دارو و روان درمانی که باید متناسب با شرایط بیمار خصوصیات شخصی فرد و عوامل مختلفی متناسب با خود شخص نوع درمان انتخاب شود تا نتیجه بهتری از درمان حاصل گردد.
انواع بیماری های مغز و اعصاب
صرع :
بیماری صرع نوعی بیماری است که همراه با با تشنجات مکرر بوده و معمولا در طی یک دوره زمانی خاص بروز کرده و ایجاد می شود. تشنج به صورت یک حمله ناگهانی در نوع عملکرد و فعالیت الکتریکی مغز گفته می شود که در طی آن مواردی همچون کاهش هوشیاری، منقبض شدن عضلات ، و حرکات مکرر پدید آمده و در برخی موارد نیز اختلالاتی به وجود می آید. در حدود ۲۵% از موارد مربوط به بیماری صرع معمولا در سنین قبل از ۵ سالگی ایجاد شده و ۵۰% از آن نیز معمولا در سن پیش از ۲۵ سالگی به وجود می آید.. بیماری صرع در خانواده های خاصی دارای گستردگی بیشتری است .
صرع به طور کلی نوعی آسیب و اختلال در سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) محسوب می شود که در اثر بروز آن ، فعالیت سلول های عصبی در مغز دچار اختلال شده و سبب تشنج در فرد می شود . در طی این حمله ، علائم و نشانه ها ، رفتار فرد و همچنین احساسات غیرطبیعی به وجود می آید . همانند از دست رفتن هوشیاری که معمولا در صرع رخ می دهد.
تشنج غیر صرع :
داشتن تشنج به معنی صرع نیست. در نوزادان و کودکان، تب بالا، کمبود ویتامین و مواد معدنی و مشکلات قند خون شایعترین علت تشنج است. در بعضی موارد ممکن است نوزاد یا کودک ممکن است تشنجاتی داشته باشد، احتمالاً از جراحت در هنگام تولد یا نقص زایمان، اما این مشکل خود به خود حل میشوند و به صرع نمیرسد. آسیب مغزی از آسیب سر، سکته مغزی، یا تومور مغزی، علل شایع در تشنج در بزرگسالان است.
میگرن :
میگرن نوعی سردرد عروقی می باشد که به سبب منقبض شدن شدید رگ های خونی مغز به وجود می آید.
میگرن معمولا به صورت سردردی بسیار شدید است که امکان دارد همراه با دردی شدید و تپش دارو کوبنده باشد. در این گونه سردرد ها معمولا حساسیت بسیار شدید به نور و صدا در بیماران میگرنی مشاهده می شود. حملات میگرنی در اکثر مواقع سبب بروز درد های بسیار شدیدی در سر می شود . این سردرد شدید می تواند تا ساعتها و یا روزها همراه فرد باشد . اینگونه سردرد های شدید به گونه ای است که بر اثر آن فرد مبتلا ، تنها می خواهد در محلی تاریک و بدون سر و صدا دراز کشیده و استراحت کند. در برخی از انواع بیماری میگرن، معمولا نشانه های بسیار هشدار دهنده حسی نیز در فرد پدید می آید مانند : حالت سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها ، نقاط نورانی فلاش مانند ، نقاط کور و از این قبیل. در مورد درمان بیماری میگرن ، معمولا داروهایی به منظور تسکین درد و تعداد و میزان حملات تجویز می شود. اما باید در نظر داشت که نتیجه مطلوب هنگامی به دست می آید که ترکیبی از دارو و همچنین تغییر در شیوه زندگی ، تغذیه و درمان های خانگی ، با آن همراه باشد.
مولتیپل اسکلروز :
MS یکی از شایعترین بیماری های مغز و اعصاب است که در آن سیستم ایمنی به پوشش میلین که عصب را محافظت میکند حمله میکند. اغلب نشانه اول MS، تاری دید در یک چشم است. یکی دیگر از رایج ترین علامتهای زودگذر، تنگ شدن یا بی حسی در صورت، دستها، پاها، پا و دست است. بیخوابی میتواند منجر به مشکلات تعادل یا احساس ضعف در پاها یا در دست گرفتن شما شود. تحقیقات نشان میدهد که MS ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است و طیف گسترده ای از علائم از خفیف تا شدید وجود دارد.
نورالژی :
هنگامی که یک عصب آسیب می بیند، ممکن است درد شدید و عصبی مزمن را که به عنوان نورالژی شناخته میشود، تجربه کنید. این اتفاق میافتد زمانی که پوشش محافظ به نام میلین بیرون رانده شود، عصب را در معرض قرار میدهد و موجب سوزش یا درد میشود. دو نوع نورالژی، گوش و حلق و بینی، بر روی اعصاب گردن، صورت، گلو و پشت سر تأثیر میگذارد. نورالژی پس از هرپس، درد عصبی تیراندازی است که اغلب بعد از یک مورد لانه گزینی پشت سر گذاشته میشود؛ اما نورالژی ممکن است در سراسر سیستم عصبی مرکزی و محیطی اتفاق بیفتد که معمولاً به عنوان یک نتیجه از شرایط اساسی مانند مولتیپل اسکلروز، تنگی یا دیابت رخ میدهد. در سال های اخیر، بیماری لیم به علت افزایش علایم نورالژی تبدیل شده است و تحقیقات جدید نشان میدهد که فیبرومیالژیا و سندرم خستگی مزمن ممکن است سبب آسیب به سیستم عصبی مرکزی شود.
پارکینسون :
بیماری پارکینسون، جزء اولین بیماری های مغزی خطرناک دسته بندی می شود، در این بیماری سلولهای مغزی را که کنترل کننده حرکت هستند، تحت تاثیر قرار می دهد. باور عموم این است که این بیماری توسط کاهش سطح دوپامین مغز اتفاق می افتد. علائم گوناگونی برای این نوع بیماری وجود داشته اما به طور معمول بین سن ۵۰ تا ۶۰ سالگی آغاز می شود. علائم اولیه عموما وجود لرزش در دست، پا یا آرنج است. علائم دیگر شامل سفتی ماهیچه ها، مشکلات تعادلی در هنگام راه رفتن، حرکت آرام و دشوار شدن صحبت کردن و بلعیدن می باشد.
همچنین ممکن است لحظاتی وجود داشته باشد که فرد شروع به لرزش شدید کرده و توانایی راه رفتن را از دست می دهد. در برخی بیماران، بیماری پارکینسون پیشرفت کرده و رو به وخامت می گذارد، در سایرین شدت بیماری افزایش نمی یابد.
مننژیت :
مننژیت (Meningitis) التهاب پردههای محافظی میباشد که مغز و نخاع را پوشاندهاند و بطور مشترک مننژ یا شامه گان نامیده میشوند. این التهاب ممکن است عامل ویروسی، باکتریایی، یا سایر ریز اندامگان داشته باشد، و در موارد کمتری در اثر تجویز داروهای خاصی به وجود آید. مننژیت میتواند به دلیل نزدیکی التهاب به مغز و نخاع، زندگی بیمار را به خطر اندازد؛ بنابراین این شرایط را تحت عنوان فوریت پزشکی دسته بندی میکنند.
آلزایمر :
بیماری آلزایمر ۲ تا ۵ درصد اشخاص مسن را دربر میگیرد و گاهی هم به اشخاص جوان تر حمله میکند. به نظر میرسد که بیماری آلزایمر در اثر فاسد شدن سلولهای منطقه هیپوکامپ که معمولاً مقدار زیادی استیل کولین تولید میکنند بوجود میآید. سلولهای مغزی یا نورون هایی که آسیب دیدهاند، پلاک هایی جمع میکنند و به تعداد زیادی میمیرند. منطقه آسیب دیده مغز و استیل کولین در تشکیل خاطرات جدید وارد عمل میشوند به همین دلیل یکی از نشانههای اصلی بیماری آلزایمر عدم توانایی در تحکیم یک یادگیری تازه (مثل یادآوری آدرس تازه) و دشواری در جهتیابی است. اما خاطرات رویدادهای دور معمولاً کمتر آسیب میبینند.
لوپوس :
لوپوس اریتماتوی منتشر (erythematosus lupus systemic) یک بیماری التهابی بافت همبند است؛ بیماری ای.ال.اس یک بیماری بدخیم در سلسله اعصاب رابط مغز و ماهیچه ها است. این بیماری سلول های این عصب ها را به تدریج از کار می اندازد و در نتیجه اعصاب، علائم مغزی را نمی توانند به ماهیچه ها برسانند. بدین ترتیب ماهیچه ها که ایجاد کننده حرکت در بدن می باشند، به تدریج لاغر تر و کم قدرت تر می شوند؛ کارایی شان پیوسته کمتر و کمتر گشته و سرانجام به کلی از بین می رود.
سکته مغزی :
بیماری عروقی مغز شامل قطع خونرسانی بخشی از مغز می شود که ممکن است منجر به سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا شود. دو نوع سکته مغزی وجود دارد؛ شایعترین نوع سکته مغزی در کشورهای غربی سکته مغزی ایسکمیک است که در آن انسداد جریان خونی مغز وجود دارد. قطع جریان خون قسمتی از مغز می تواند منجر به آسیب برگشت ناپذیر بافت مغزی شود. انسداد جریان خون در اکثر موارد به دنبال فرآیند ترومبوآمبولی ایجاد می شود که طی آن لخته خونی که جای دیگری تشکیل شده (مثلاًدر قلب یا در شریان کاروتید) جابه جا میشود و یک شریان مغزی را مسدود می نماید. تنگ شدن عروق داخل مغز توسط پلاک آترواسکلروتیک می تواند این خطر را افزایش دهد و علاوه بر آن ممکن است منجر به تشکیل لخته موضعی نیز شود. اتیولوژی این مورد مشابه بیماری کرونری قلباست. در نوع دیگر سکته مغزی، پاره شدن یکی از رگهای خون رساننده به مغز و انتشار خون به داخل مغز رخ می دهد (خونریزی مغزی یا سکتهمغزی هموراژیک). فشار خون بالا، عامل خطر عمده برای بروز سکته مغزی خونریزی دهنده است، اما از سایر جهات، اتیولوژی آن متفاوت است.
اوتیسم :
اوتیسم، یکی از بیماری های مغز و اعصاب تقریبا جدید است و محققان هنوز اطلاعات بسیار زیادی درباره آن ندارند.
برخی از بیماران مبتلا به اوتیسم، مشکلات ژنتیکی دارند، اما بیش از یک دلیل برای این بیماری وجود داشته و برخی از این دلایل هنوز ناشناخته مانده اند. نوع رفتار، یادگیری، واکنش و ارتباطات افراد مبتلا به اوتیسم با عمده مردم متفاوت می باشد. اوتیسم اغلب پیش از سن سه سالگی تشخیص داده شده و تا پایان عمر همراه فرد باقی می ماند.
این افراد سطح متفاوتی از ناتوانی های ذهنی را دارا بوده اما برخی از آنها ذوق و قریحه بالایی دارند. برخی علائم می تواند شامل عدم واکنش به ادا کردن نام تا ۱۲ ماهگی فرد، ممانعت از تماس چشمی، درک دشوار از احساسات افراد، مشکلات تکلم و مهارت های زبانی، ناراحت شدن از تغییرات کوچک، به تنهایی بازی کردن و غیره، می باشد.
باسلام وعرض ادب خدمت استاد گرامی جناب آقای دکتر رضا جباری وجناب آقای مهندس جباری که زحمت ومسؤلیت راه اندازی واطلاع رسانی این سایت وزین را بعهده دارند، بسیار مطلوب وقابل استفاده می باشد بنده با وام گرفتن از دسته بتدی ها ومطالب در کانال سلامت باشید با حفظ اثر جناب آقای دکتر رضا جباری ، اطلاع رسانی می نمایم.
مدیر عامل مؤسسه بین المللی سلامت پروفسور سمیعی