روش های درمان دیسک کمر

دیسک بین مهره‌ای به موازات بالا رفتن سن، مایع خود را از دست می‌دهد و خشک می‌شود. در نتیجه فشردگی دیسک رخ می‌دهد که به نوبه خود می‌تواند به تخریب و تلاشی حلقه‌ی خارجی محکم دیسک بیانجامد و به این ترتیب هسته یا داخل حلقه امکان بیرون زدن از جایگاه خود و برجسته شدن را می‌یابد؛ به این عارضه بیرون زدگی دیسک کمر می‌گویند. متاسفانه دیسک کمر عارضه ای است که بسیاری از مردم را درگیر کرده و خیلی اذیت کننده است. روش های درمان دیسک کمر زیاد بوده که در ادامه تمام آن ها را با هم بررسی خواهیم کرد.

چگونه دیسک کمر را درمان کنیم؟

به طور کلی درمان دیسک کمر در ۳ دسته انجام می شود. انتخاب نوع و نحوه انجام آن ها صد در صد بر عهده پزشک متخصص بوده و با بررسی وضعیت بیمار بهترین انتخاب را خواهد کرد.

۱) درمان دیسک کمر با دارو

یک روش درمان دیسک کمر بدون جراحی، بهره گیری از دارو درمانی است.

• داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد
• شل کننده عضلات مانند سایکلوبنزاپرین، اسپاسم عضلات را برطرف می‌کند. خواب آلودگی از عوارض جانبی این دارو است.
• داروهای آسیب دیدگی عصب‌ها (دردهای نوروپاتیک) که شامل پرگابالین، گاباپنتین و دولوکستین می‌شود. سرگیجه، احساس خستگی و خواب آلودگی از عوارض جانبی این داروها هستند.
• نارکوتیک ها مانند اکسی کدون و هیدروکودون برای کاهش دردهای شدید و درمان دیسک کمر به کار می‌روند. یبوست و حالت تهوع از عوارض جانبی این داروها است.

۲) درمان دیسک کمر با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی کمر با روش‌های غیر تهاجمی متعدد به شما کمک می‌کند کمر درد ناشی از بیرون زدگی دیسک خود را بدون نیاز به عمل‌های جراحی و پرداخت هزینه‌های گزاف درمان کنید. روش‌های درمان دیسک کمر که در فیزیوتراپی استفاده می‌شوند عبارتند از:

تحریکات الکتریکی

دستگاه TENS از یک جریان الکتریکی برای تحریک عضلات استفاده می‌کند. به نظر می‌رسد که روش شدیدی باشد؛ ولی اصلاً دردناک نیست. الکترودهای چسبانده شده به پوست، جریانات الکتریکی بسیار ضعیفی را به نقاط کلیدی بر روی گذرگاه‌های عصبی می‌فرستند. TENS گرفتگی عضلانی را کاهش داده و تصور می‌شود که بتواند میزان اندورفین خون که مسکن طبیعی بدن برای درد است را افزایش دهد.

اولتراسوند

اولتراسوند تراپی یا امواج فراصوت، فرکانس‌هایی در حدود چند مگاهرتز هستند که برای درمان دیسک کمر استفاده می‌شود. عمق نفوذ این امواج ۳/۳ تا ۶/۶ سانتی‌متر است. اولتراسوند تراپی با دو مکانیزم عمل می‌کند که شامل موارد زیر است:

1. اثرات گرمایی
2. اثرات مکانیکی

کیسه‌های گرم یا سرد

گرما یا سرما درمانی یکی از روش‌های رایج در فیزیوتراپی می‌باشد که با اهداف مختلف استفاده می‌شود. اینکه شما از کدام روش گرما یا سرما درمانی نتیجه بهتری می‌گیرید، بستگی به نوع آسیب و سایر بیماری‌های شما دارد.

لیزرتراپی

لیزرها امواج الکترومغناطیسی تقویت شده‌ای هستند که می‌توانند پرتو متمرکزی را از خود ساطع کنند. لیزر درمانی روشی مدرن است که به دو صورت در کلینیک‌های فیزیوتراپی برای درمان دیسک کمر انجام می‌شود.

1. لیزرهای کم توان یا سرد
2. لیزرهای پرتوان یا سوپر لیزرها یا لیزرهای گرم

تکارتراپی

تکارتراپی یا آر اف (RF) تراپی طیفی از امواج رادیوفرکانس است که با هدف انتقال انرژی به بدن انجام می‌شود. انرژی وارد شده به بدن باعث افزایش تبادلات سلولی، بهبود جریان لنف و خون می‌شود.

تکار تراپی با افزایش گرمای عمقی در بافت‌ها سرعت متابولیسم و بازسازی بافت‌های عضلانی، تاندون‌ها، لیگامان‌ها، بافت‌های همبند و استخوان‌های آسیب دیده را افزایش می‌دهد و باعث تحریک آزادسازی هورمون‌های تسکین دهنده درد می‌شود و همچنین باعث کاهش ادم و تورم، افزایش اکسیژن و انرژی در بافت‌های آسیب دیده، افزایش دامنه حرکتی مفاصل، کاهش دوره نقاهت می‌شود.

طول موج‌های رادیوفرکانس برای بافت‌های بدن بدون خطر هستند و عوارض جانبی به جای نمی‌گذارند. زمانی که امواج رادیو فرکانسی به بافت وارد می‌شود، انرژی خود را از طریق ایجاد جریان الکترومغناطیسی منتقل می‌کند.

مگنت تراپی

مگنت تراپی که با اسم مغناطیس درمانی هم شناخته می‌شود، یک روش غیرتهاجمی است که با قرار گرفتن بیمار در داخل میدان‌های مغناطیسی ثابت، یون‌هایی را که در بدن ما وجود دارند به جنبش در می‌آیند و جریان خون به محل مورد نظر زیاد می‌شود و با انتقال بیشتر مواد مغذی به محل آسیب و دفع مواد زائد از ناحیه باعث تحریک رشد و ترمیم، کاهش التهاب و تورم بافت‌های عضله، لیگامان، تاندون و استخوان‌ها و اعصاب می‌شود.

مگنت تراپی با افزایش میزان هورمون اندورفین بدن به کاهش درد هم کمک می‌کند. همچنین در مناطقی که شکستگی‌های جوش نخورده یا پوکی استخوان وجود دارد، مگنت تراپی باعث افزایش جذب کلسیم به ناحیه و بهبودی می‌شود.

سوزن خشک

روشی که بسیاری از افراد آن را با طب سوزنی اشتباه می‌گیرند. در هر دو تکنیک از سوزن استفاده می‌شود، اما محل‌های درمان و مکانیسم عملکردشان با هم بسیار متفاوت می‌باشد. طب سوزنی با چند هزار سال قدمت بر اساس طب سنتی چینی عمل می‌کند، اما سوزن خشک یک روش پرکاربرد در فیزیوتراپی است که براساس نورو فیزیولوژی و آناتومی انجام می‌شود.

در هر دو، سوزن را بدون تزریق هیچگونه ماده‌ای به داخل بدن فرو می‌برند. در طب سوزنی هدف بازگرداندن تعادل و انرژی به بدن می‌باشد، اما هدف از زدن سوزن خشک، تسکین دردهای عضلانی و رفع اختلالات عضلانی مثل سفتی یا کوتاهی عضلات می‎باشد.

در روش سوزن خشک در برخی موارد حتی ممکن است سوزن‌ها را برای اثرگذاری بیشتر به دستگاه تحریک الکتریکی وصل کنند. سوزن خشک تنها توسط فیزیوتراپیست آموزش دیده انجام می‌شود.

درمان های دستی

درمان‌های دستی که به وسیله متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می‌شود به کاهش درد و تسریع روند درمان دیسک کمر کمک می‌کند. اگر درد شدید بود یا علائم بین ۲ تا ۴ هفته هنوز باقی بود، انجام درمان‌های دستی برای استخوان‌ها ضروری است.

ماساژ

برای بعضی از انواع التهاب دیسک کمر و درمان دیسک کمر می توان از تکنیک های ماساژ به صورت بی خطر استفاده کرد. هنگامی که بدن بیمار به صورت منظم ماساژ داده شود، می توان کاهش درد کمر را به خاطر رفع التهاب دیسک در بیمار مشاهده کرد. تکنیک های ماساژ در این حالت شامل ضربه زدن، مالش، و حرکت دادن دست بر روی عضلات کمر است.

 این حرکت ها می تواند باعث افزایش جریان خون شود و به این ترتیب اکسیژن و مواد غذایی بیشتری در اختیار عضلات قرار می گیرد. علاوه بر این افزایش جریان خون می تواند باعث پاک شدن مواد زائدی شود که در طول زمان در سلول ها انباشته شده است.

آب درمانی

همان‌طور که از اسمش پیداست، هیدروتراپی با کمک آب انجام می‌شود. به‌عنوان یک روش درمانی انفعالی، ممکن است آب‌درمانی تنها به معنی نشستن در یک حوض آب و یا زیر دوش آب گرم باشد. این روش به‌آرامی عضلات را شل کرده و موجب کاهش درد می‌شود.

۳) درمان دیسک کمر با جراحی

روش های جراحی بسته برای درمان دیسک کمر به شرح زیر هستند:

تزریق در ناحیه اپیدورال (ترانسفورمینال)

تزریق استروئید حاوی کورتیکواستروئید به ناحیه اپیدورال می تواند تاثیر ضد التهاب در این ناحیه داشته و درد بیمار در نتیجه وارد شدن فشار به عصب را به سرعت برطرف کند. در این حالت تزریق استروئید در فضای عصب اپیدورال انجام می شود.

هنگامی که تزریق اپیدورال کمر انجام شد، بیمار می تواند کاهش درد را در خود را مشاهده کند، اما تاثیرگذاری این تزریق می تواند گاهی اوقات به چند روز زمان نیاز داشته باشد. این شیوه درمان دیسک کمر با هدایت سونوگرافی هم قابل انجام است. به هر حال توجه داشته باشید که از این روش درمان دیسک کمر معمولاً بیش از ۳ بار در طول یک سال نباید استفاده کرد.

جراحی بسته دیسک کمر با لیزر

روش درمانی جراحی بیرون زدگی دیسک کمر با لیزر (PLDD) به صورت سرپایی و با استفاده از بی حسی موضعی بر روی بیمار انجام می شود. در طول این روش درمان دیسک کمر، یک سوزن نازک به دیسک دچار فتق با کمک گرفتن از عکس رادیولوژی وارد می شود. سپس یک فیبر نوری از طریق سوزن به دیسک وارد شده و انرژی لیزر از طریق این فیبر به محل تابانده می شود.

 به این ترتیب می توان بخش کوچکی از هسته دیسک را تبخیر کرد. انجام این کار می تواند تا حدودی باعث ایجاد فضای خالی در محل دیسک شود که فشار سطح متورم دیسک بر روی ریشه عصب را کاهش داده و باعث تسکین درد بیمار می شود. تاثیر این روش درمانی معمولاً بلافاصله در بیمار قابل مشاهده است.

تزریق اوزون

اوزون یک گاز است که در حقیقت نوع قوی تر گاز اکسیژن می باشد که با فرمول O3 شناخته می شود. به نظر می رسد تزریق گاز اوزون می تواند باعث تحریک و فعال کردن آنزیم هایی شود که نقش موثر در فعالیت پراکسید و رادیکال های آزاد دارند. به این ترتیب تزریق اوزون می تواند وضعیت سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و به درمان دیسک کمر کمک موثر کند.

در این حالت بیمار مبتلا به دیسک کمر به یک اتاق مخصوص برده شده و بر روی شکم در حالتی دراز می کشد که یک بالش زیر شکم وی قرار داشته باشد. در ادامه ناحیه تحت درمان آماده شده و با یک شیوه استریل پوشانده می شود. تزریق اوزون معمولاً تحت بی حسی موضعی با استفاده از داروهای ضد تشویش در داخل رگ انجام می شود.

انجام این تزریق معمولاً با کمک دستگاه سی آرم انجام می شود. در این حالت سوزن به دیسک دارای مشکل با استفاده از دید تونلی و با توجه به تصویر فلوروسکوپی وارد می شود. در این حالت می توان از مقدار کمی رنگ های مات رادیویی (اومنی پاک) به محل تزریق کرد تا بتوان از محل تحت درمان دیسکوگرام تهیه کرد. در نهایت ۳ تا ۱۰ سی سی مخلوط گاز اکسیژن و اوزون به محل دیسک تزریق می شود تا به این ترتیب مشکل بیمار از بین برود.

جراحی باز دیسک کمر

در صورت ملایم بودن علائم و عدم احتمال تشدید شدن علائم نیاز به جراحی نخواهد بود. با این حال اگر نشانه‌ها حاکی از افزایش فشار روی اعصاب نخاعی باشد، چاره‌ای جز انجام جراحی، آن هم به صورت فوری، نخواهد بود.

درمان جراحی فتق دیسک کمری یا بیرون زدگی دیسک کمر شامل روش‌های زیر می‌شود:

دیسککتومی:

جراح بخشی از دیسک آسیب دیده یا تمام آن را برمی‌دارد تا فشار از روی عصب‌های نخاعی برداشته شود. عمل دیسککتومی را می‌توان به روش باز یا بسته (میکرودیسککتومی) با حداقل تهاجم انجام داد.

لامینکتومی:

 جراح بخش‌هایی از مهره، موسوم به لامینا را برمی‌دارد تا فضای بیشتری در اختیار عصب‌های ستون فقرات قرار بگیرد و با رفع فشار از روی عصب‌ها، درد نیز از بین برود.

فیوژن ستون فقرات:

 جراح دیسک را برمی‌دارد، سپس مهره‌ها را به هم جوش می‌دهد تا حرکت ستون فقرات کمتر شود. فیوژن ستون فقرات یا خشک کردن مهره‌ها ستون فقرات را پایدار می‌کند و فشار روی عصب‌های نخاعی را برطرف می‌کند.