ازجمله مشکلات شایع برای مراجعه به متخصص مغز و اعصاب، لرزش دست است؛ که میتواند در هر سنی رخ بدهد. بیماری لرزش دست میتواند هیچ علت به خصوصی نداشته باشد؛ ولی میتواند ناشی از یک بیماری زمینهای دیگر و یا استرس محیطی باشد. لرزش دست عموما به خودی خود امری خطرناک نیست، اما میتواند در فعالیتهای روزانه خلل ایجاد کند؛ به همین سبب نیز پیدا کردن ریشه آن و درمانش امری ضروری به نظر میرسد.
در این مطلب همراه ما باشید تا علل لرزش دست و درمان آن را با یکدیگر بررسی نماییم.
لرزش دست چیست؟
لرزش، انقباضات غیرارادی ماهیچهای است که باعث حرکات لرزشی میشود. این انقباضات غیرارادی ماهیچهای میتواند منجر به لرزش دستها، پاها، سر و حتی صدای لرزان شود. بیماریهای مختلف، به ویژه بیماری پارکینسون، میتوانند باعث لرزش دست شوند؛ زیرا به بخشهایی از مغز که حرکت را کنترل میکنند آسیب میرسانند. علل دیگر شامل پرکاری تیروئید، مصرف مزمن الکل یا اضطراب است.
لرزش دست یا به عبارتی shaky hands یا ترمور، به حرکات ریتمیک و غیرارادی دست اطلاق میشود. اعصاب تنها چیزی نیست که میتواند دستان شما را به لرزه درآورد. دلایل متعددی برای لرزش دستها وجود دارد، اما واقعیت جالب؛ دستهای شما در واقع خیلی بیشتر از آن چیزی که فکر میکنید میلرزند.
دکتر رایان بارمور، متخصص اختلالات حرکتی در کلینیک سلامت بنر در کلرادو، میگوید: «به طور قطع، دستهای همه کمی حرکت دارند، حتی زمانی که ما سعی میکنیم آنها را کاملا ثابت نگه داریم». این امر به عنوان یک لرزش فیزیولوژیک شناخته میشود. درحالیکه برخی افراد حرکات ظریف دارند، برخی دیگر میتوانند کمی حرکات بیشتر داشته باشند.
بدن ما مطمئنا پر از شگفتی است، اما اگر لرزش دست شما را نگران میکند، در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا ۸ علت اصلی لرزش دست را با شما به اشتراک بگذاریم.
۹ علت اصلی لرزش دست چیست؟
شایعترین شکل لرزش دست، اسنشیال تومور میباشد که از هر ۲۵ نفر، ۱ نفر ممکن است آن را تجربه کند. اسنشیال تومور زمانی رخ میدهد که شما در تلاش برای انجام کاری باشید. اگر زمانی که میخواهید تایپ کنید یا بنویسید، دستتان میلرزد، یا زمانی که میخواهید نمکدان یا لیوان نوشیدنیتان را بردارید، بیشتر متوجه آن میشوید، این نشاندهنده این شکل از لرزش دست است.
این نوع از لرزش دست میتواند خفیف باشد، تقریبا غیرقابل توجه؛ یا آنقدر واضح باشد که نتوانید کارهای روزانهتان را انجام دهید.
علت این نوع لرزش دست هنوز بهطور واضح مشخص نیست، اما آنچه بهطور قطعی مشخص است؛ وجود یک عامل ژنتیکی در اسنشیال تومور میباشد. میتواند به نحوه ارسال و دریافت اطلاعات مربوط به مخچه (بخشی از مغز که مهارتهای حرکتی را کنترل میکند) مرتبط باشد.
اسنشیال تومور عموما از یک دست شروع میشود که در اکثر مواقع دست غالب فرد است. هرچند با افزایش سن احتمال ابتلای شما به اسنشیال تومور بیشتر میشود، اما در سنین پایین نیز احتمال ابتلا به این نوع لرزش دست برای شما وجود دارد.
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که درمان لرزش دست از نوع اسنشیال تومور چگونه صورت میگیرد؟! اگر لرزش دستتان خفیف است، لازم نیست کاری انجام دهید. احتمالا نگران بدتر شدن آن با افزایش سنتان هستید! اما باید به شما بگوییم که در نوع خفیف، درمان نشدن این نوع لرزش دست، احتمالا مشکلی را برای شما ایجاد نمیکند. اگر لرزش دستتان به حدی است که زندگی شما را مختل کرده، پزشک میتواند از داروهای مسدودکننده بتا برای درمان لرزش دست شما استفاده نماید.
دکتر مایکل رازک، مدیر یکی از انجمنهای اختلالات حرکتی در شمال غربی اروپا میگوید: «درحالیکه اسنشیال تومور زمانی آشکار میشود که دستهای شما فعال هستند، نوع لرزش دست مرتبط با پارکینسون را «لرزش استراحت» مینامند؛ زیرا دقیقا زمانی که دستها در حالت استراحت هستند، این نوع لرزش ظاهر میشود.»
لرزش معمولا نشانه اولیه بیماری پارکینسون است. اکثر مردم لرزش را در یک طرف بدن خود تجربه میکنند، اما ممکن است با گذشت زمان گسترش یابد. استرس، اضطراب یا هیجان میتواند این لرزش را بدتر کند. لرزش دست در بیماری پارکینسون، اغلب دارای نوعی کیفیت ریتمیک است.
پارکینسون یک بیماری تخریبکننده عصبی است؛ که در آن سلولهای خاص مغز به تدریج از بین میروند. اگرچه به خوبی درک نشده است که چرا مرگ سلولی شروع میشود، اما منجر به کمبود دوپامین که یکی از مواد شیمیایی مهم مغز به شمار میآید، میشود. درنهایت همین امر نیز، باعث ایجاد لرزش و همچنین سایر علائم حرکتی مانند تیکهای صورت، وضعیت نامناسب و مشکل در صحبت کردن میگردد.
تجربه استرس و اضطراب یک واقعیت انکارناپذیر در زندگی روزمره تمام افراد است. زمانی که استرس و اضطراب را تجربه میکنید، بدن شما با ترشح آدرنالین، هورمونی که به کنترل انرژی بدن شما کمک میکند، به تجربه استرس و اضطراب پاسخ میدهد.
استرس همچنین «پاسخ جنگ یا گریز» را یک که در این مواقع یک اتفاق طبیعی در شما است را فعال میکند. این هجوم ناگهانی آدرنالین میتواند منجر به ضربان قلب سریعتر و افزایش جریان خون به مغز شما شود؛ همچنین ممکن است باعث لرزش دست شما گردد. شایانذکر است که، استرس میتواند لرزش از پیش موجود را نیز بدتر کند.
برای درمان لرزش دست ناشی از استرس و اضطراب میتوانید به فعالیتهای کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا گوش دادن به موسیقی بپردازید و یا از یک پزشک کمک بگیرید تا برای شما داروهای ضد اضطراب تجویز نماید.
اگر تاکنون یک فنجان چای یا قهوه را با معده خالی نوشیده باشید، احتمالا تاثیر آن را بر روی دستهایتان متوجه شدهاید. کافئین بیشازحد میتواند منجر به لرزش دست در شما بشود؛ و این به سبب آن است که کافئین عضلات بدن شما را تحریک میکند. همچنین کافئین میتواند علائم اسنشیال تومور را تشدید کند.
سایر علائم مصرف بیشازحد کافئین عبارتاند از:
- ضربان قلب سریع
- گیجی
- سردرد
- بیخوابی
- تحریکپذیری
سکته مغزی زمانی اتفاق میافتد که یک لخته خون، شریان خونرسانی به مغز را مسدود کند. این امر از رسیدن خون و اکسیژن به مغز شما جلوگیری میکند.
در صورت عدم درمان فوری سکته مغزی، آسیب طولانیمدت و پایداری ممکن است رخ دهد. هرگونه آسیب پایدار میتواند بر مسیرهای عصبی در مغز شما تأثیر بگذارد و باعث لرزش دستان شما گردد.
- ضعف در یک طرف بدن
- ضعف صورت یا تکلم نامفهوم
- سردرد ناگهانی و شدید
- لرزش
تیروئید، غدهای در گردن شماست که درست بالای استخوان ترقوه شما قرار دارد. هورمونهایی را تولید میکند که به تامین انرژی بدن شما کمک میکند و از این هورمونها برای تنظیم متابولیسم شما استفاده مینماید.
اگر بیشازحد هورمون تولید کنید، ممکن است به یک بیماری متابولیک به نام پرکاری تیروئید مبتلا باشید. تیروئید پرکار باعث میشود بدن شما بیش از آنچه نیاز است فعال باشد. این امر میتواند باعث مشکلاتی شود که ازجمله آن مشکلات عبارتاند از:
- افزایش ضربان قلب
- مشکل خواب
- لرزش دست
بیماری لرزش دست میتواند ناشی از عوارض جانبی برخی داروهای خاص باشد، ازجمله:
- داروهای روانپزشکی
- داروهای ضد صرع
- داروهای ضد آسم
- داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی
ازجمله دلایل رخ دادن لرزش دست پس از مصرف این داروها این است که، برخی از این داروها یک ماده شیمیایی در مغز به نام دوپامین را مسدود میکنند. این ماده شیمیایی اطلاعات را از یک قسمت مغز به قسمت دیگر منتقل میکند؛ زمانی که دوپامین نتواند به بخشهایی از مغز که باید برسد، مشکلات حرکتی مانند لرزش دست ایجاد میشود.
درمان لرزش دست ناشی عوارض جانبی دارو، احتمال بسیار با قطع دارو اتفاق میافتد. با این حال، فواید داروی مصرفی را در مقابل عوارض جانبی آن بسنجید و سپس از تصمیمتان برای قطع آن مطمئن شوید و یا از پزشکتان در مورد داروی دیگری که ممکن است کمتر باعث لرزش دست شود، سوال کنید.
قند خون پایین یا هیپوگلیسمی زمانی اتفاق میافتد که بدن شما انرژی یا گلوکز کافی برای سوخترسانی به فعالیتهای شما ندارد. حذف وعدههای غذایی، مصرف بیشازحد دارو، ورزش بیشازحد، یا کم خوردن میتواند منجر به کاهش سطح گلوکز خون شود.
وقتی سطح قند خون شما خیلی پایین میآید، بدن پاسخ استرس خود را آغاز میکند. این میتواند باعث ایجاد احساس لرزش و بیقراری در شما شود. سایر علائم قند خون پایین عبارتاند از:
- عصبی شدن ناگهانی
- ضربان قلب سریع
- مشکل در فکر کردن
- تعریق
- سرگیجه
یکی دیگر از دلایل افزایش لرزش فیزیولوژیک دست، خستگی میباشد. تحقیقات نشان میدهد چه به دلیل کمبود خواب خسته شده باشید و چه به دلیل انجام یک تمرین طولانی و طاقتفرسا، هم خستگی روانی و هم خستگی عضلانی با لرزش دستها و سایر قسمتهای بدن مرتبط است.
آیا درمان لرزش دست امکانپذیر است؟
اگرچه هیچ درمان مشخصی برای اکثر لرزشها وجود ندارد، اما گزینههای درمانی احتمالی نیز وجود دارند. این درمانها بر اساس علل لرزش دست شما تعیین میشوند. اگر لرزش شما ناشی از یک بیماری زمینهای باشد، درمان آن وضعیت ممکن است لرزش دست را کاهش داده یا حتی از بین ببرد.
اگر کافئین، الکل یا سایر محرکها بر لرزش دست شما تاثیر میگذارند، آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید. اگر لرزش شما یک عارضه جانبی دارو است، در مورد گزینههای جایگزین خود با پزشکتان مشورت کنید.
اگر لرزش دستان شما به دلیل اسنشیال تومور باشد، هیچ درمانی برای آن وجود ندارد؛ اما راههایی برای مدیریت آن وجود دارد. این بیماری که اغلب در ۴۰ سالگی شروع میشود، ممکن است با افزایش سن بدتر شود.
بااینحال، درمانهای موجود برای لرزش دست، ممکن است برخی از علائم را تسکین دهند. انواع درمانی که استفاده میکنید به شدت تکان دادن و عوارض جانبی احتمالی هر گزینه درمانی بستگی دارد؛ به همین سبب شما و پزشکتان میتوانید در مورد گزینههای درمان لرزش دست خودتان صحبت کنید.
سخن پایانی
در مقاله پیش رو ۹ علل اصلی لرزش دست را با یکدیگر مرور کردیم. شایعترین علت لرزش دستها اسنشیال است؛ که این اختلال عصبی باعث تکانهای مکرر و کنترل نشده بهخصوص در حین حرکت میشود.
درحالیکه هیچ درمانی برای اکثر لرزشهای دست وجود ندارد، داروهای تجویزی و تغییر شیوه زندگی ممکن است بسته به علت آن، لرزش دست شما را تسکین دهند.