پس از سکته مغزی فیزیوتراپی ضروری است؟
آیا فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی، ضروری است؟
پس از سکته مغزی، سلولهای جدیی در مغز ما نمیتوانند رشد کنند تا جایگزین سلولهای آسیبدیده شوند اما مغز قادر است سلولهای سالم خود را دوباره سازماندهی کرده و آنچه را ازدستداده جبران کند. به این فرایند، نوروپلاستیسیتی گفته میشود.
بعد از سکته مغزی نیاز به فیزیوتراپی سکته مغزی و توانبخشی سکته مغزی میباشد؛ زیرا فرایند نوروپلاستیسیتی در دوره توانبخشی پس از سکته مغزی قابل انجام است و متخصص فیزیوتراپی راهنماییهای تخصصی در مورد نحوه بازآموزی حرکات و بازیابی عملکرد را به شما ارائه خواهد کرد. متخصص فیزیوتراپی سکته مغزی غالباً با همکاری متخصصان دیگر به شما در حل طیفی از مشکلات ناشی از سکته مغزی کمک خواهد کرد. متخصصین طب شغلی، گفتاردرمانی و زبان درمانی نیز به شما کمک خواهند کرد.
مطالعه مقاله علائم سکته مغزی
در ادامه مقاله از سری مقالات بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب همراه ما باشید تا بهطور کامل برای شما ضرورت فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی را توضیح دهیم و همچنین بهترین زمان فیزیوتراپی بعد از سکته را نیز برای شما بازگو کنیم.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یک «حمله مغزی» ناگهانی است که زمانی رخ میدهد که جریان خون به بخشی از مغز قطع شود.
سکته مغزی زمانی اتفاق میافتد که یک رگ خونی در مغز پاره میشود و خونریزی میکند یا زمانی که خونرسانی به مغز مسدود میشود. پارگی یا انسداد، مانع از رسیدن خون و اکسیژن به بافتهای مغز میشود.
سکته مغزی در مردان و در افراد بالای ۵۵ سال شایعتر است، اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد. سابقه خانوادگی ممکن است خطر را افزایش دهد، همچنین عواملی مانند عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی، نوشیدن الکل، سیگار کشیدن و ورزش نکردن جزو عوامل خطرساز محسوب میشوند، اما گاهی اوقات هیچ دلیل واضحی نیز وجود ندارد.
بدون اکسیژن، سلولها و بافت مغز آسیبدیده و در عرض چند دقیقه شروع به مرگ میکنند.


انواع سکته مغزی
سه نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد:
۱.حمله ایسکمیک گذرا (TIA):
حمله ایسکمیک گذرا، شامل یک لخته خون است که معمولاً خودبهخود معکوس میشود.
۲.سکته مغزی ایسکمیک:
شامل انسداد ناشی از لخته یا پلاک در شریان است. علائم و عوارض سکته مغزی ایسکمیک میتواند بیشتر از علائم TIA طول بکشد یا ممکن است دائمی شود.
۳.سکته هموراژیک:
این نوع از سکته یا در اثر ترکیدن یا نشت رگ خونی که به مغز نفوذ میکند، ایجاد میشود.
علائم سکته مغزی چیست؟
از دست دادن جریان خون به مغز به بافتهای داخل مغز آسیب میرساند. علائم سکته مغزی در قسمتهای بدن که توسط نواحی آسیبدیده مغز کنترل میشود، ظاهر میشود.
هر چه فردی که دچار سکته مغزی شده زودتر تحت مراقبت قرار گیرد، احتمالاً نتیجه بهتری خواهد داشت. به همین دلیل، دانستن علائم سکته مغزی مفید است تا بتوانید سریع عمل کنید. علائم سکته مغزی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- فلج شدن
- بیحسی یا ضعف در بازو، صورت و پا، بهخصوص در یکطرف بدن
- مشکل در صحبت کردن یا درک دیگران
- لکنت زبان
- سردرگمی، سردرگمی، یا عدم پاسخگویی
- مشکلات بینایی، مانند مشکل بینایی در یک یا هر دو چشم با دید سیاه یا تار، یا دوبینی
- مشکل در راه رفتن
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- سرگیجه
- سردرد شدید و ناگهانی با علت ناشناخته
- تشنج
- حالت تهوع یا استفراغ
- تغییرات رفتاری ناگهانی، بهویژه افزایش بیقراری
توانبخشی پس از سکته مغزی چیست؟
توانبخشی به فردی که دچار سکته مغزی شده است کمک میکند تا مهارتهایی را که با آسیبدیدگی بخشی از مغز ناگهان از دست میرود، دوباره بیاموزد. به همان اندازه در توانبخشی، محافظت از فرد در برابر ابتلا به مشکلات پزشکی جدید، ازجمله ذاتالریه، عفونتهای دستگاه ادراری، آسیب ناشی از سقوط، یا تشکیل لخته در وریدهای بزرگ مهم است.
تحقیقات نشان میدهد که مهمترین عنصر در هر برنامه توانبخشی عصبی، تمرین دقیق، متمرکز و تکراری است؛ همان تمرینی که همه افراد در هنگام یادگیری یک مهارت جدید، مانند نواختن پیانو یا زدن توپ بیسبال، از آن استفاده میکنند. برنامه توانبخشی عصبی باید برای تمرین آن دسته از مهارتهایی که به دلیل سکته مغزی آسیبدیدهاند؛ مانند ضعف، عدم هماهنگی، مشکلات راه رفتن، از دست دادن حس، مشکلات در گرفتن دست، از دست دادن بینایی، یا مشکل در صحبت کردن یا درک، تنظیم شود. تحقیقات با استفاده از فناوری تصویربرداری پیشرفته نشان میدهد که عملکردهایی که قبلاً در ناحیه آسیب قرار داشتند به سایر مناطق مغز منتقل میشوند و تمرین به این سیمکشی مجدد مدارهای مغز کمک میکند.
توانبخشی همچنین راههای جدیدی برای جبران ناتوانیهای باقیمانده را آموزش میدهد. برای مثال، ممکن است نیاز داشته باشید که یاد بگیرید چگونه تنها با یک دست حمام کنید و لباس بپوشید، یا اگر توانایی استفاده از زبان تحت تأثیر قرارگرفته باشد، چگونه با وسایل کمکی ارتباط مؤثر برقرار کنید.


فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی چگونه به بیماران کمک میکند؟
سکته مغزی افراد را به طرق مختلف تحت تأثیر قرار میدهد. فیزیوتراپی بخش مهمی از توانبخشی پس از سکته مغزی است.
فیزیوتراپی سکته مغزی میتواند به بازگرداندن از دست دادن حرکت پس از سکته کمک کند. این میتواند به شما کمک کند قدرت و حرکت را دوباره به دست آورید و شمارا قادر میسازد تا حد ممکن مستقل باشید.
درمان مؤثر میتواند به شما کمک کند تا حد ممکن پس از سکته مغزی خود بهبود پیدا کنید.
فیزیوتراپیستها نقش کلیدی در تیم پزشکی شما در زمانی که در بیمارستان هستید و بعد از آن ایفا میکنند. تیم پزشکی به شما یک برنامه توانبخشی ارائه میدهد تا به شما کمک کند تا حد امکان متحرک و مستقل شوید. بهعنوان بخشی از توانبخشی شما، فیزیوتراپی شما درمان متناسب با نیازهای خاص شمارا ارائه میدهد.
بسته به شدت سکته، فیزیوتراپی میتواند به شما در بازگرداندن کنترل و قدرت عضلات کمک کند.
آنها از شما و اطرافیانتان در طول دوره توانبخشی حمایت خواهند کرد تا شمارا تا جایی که میتوانید به زندگی روزمره خود بازگردانند.
نشان دادهشده است که فیزیوتراپی از طریق مطالعات و تحقیقات بالینی کار میکند و درمانی است که میتوانید به آن اعتماد کنید.
از فیزیوتراپی سکته مغزی چه انتظاری باید داشت؟
فیزیوتراپی در بهترین کلینیک فیزیوتراپی میتواند به افرادی که دارای ضعف در تنه یا اندام فوقانی یا تحتانی، اختلال حسی یا مشکلات تعادلی پس از سکته هستند کمک کند که بر عملکرد آنها تأثیر میگذارد. افراد مبتلابه مشکلات حرکتی پس از سکته باید توسط فیزیوتراپیستهایی که مهارتها و آموزشهای مربوطه را در تشخیص، ارزیابی و مدیریت حرکت در افراد مبتلابه سکته دارند، درمان شوند.
پس از خروج از بیمارستان، اکثر افراد باید طی ۳-۴ روز بهصورت مداوم توسط تیم تخصصی فیزیوتراپی سکته مغزی پیگیری شوند.
همچنین به یاد داشته باشید بهترین زمان برای شروع توانبخشی بعد از سکته مغزی، ۱ الی ۲ روز بعد از سکته مغزی در بیمارستان است.
هدف از فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی چیست؟
فیزیوتراپی سکته مغزی یک نوع بسیار تخصصی از درمان فیزیوتراپی است که هدف آن به حداکثر رساندن بازیابی عملکرد در افرادی است که دچار سکته مغزی شدهاند و بنابراین در کنترل پیامهای مغز به ماهیچهها مشکلدارند، بنابراین حرکت دشوار یا غیرممکن است.
هدف اول یک ارزیابی دقیق برای درک مشکلات اولیه مربوط به حرکت است که شامل ارزیابی آگاهی حسی، قدرت، ثبات وضعیتی، حرکت ارادی و تعادل است. مشکلات مستقیماً با بخش خاصی از مغز درگیر خواهد بود و ممکن است شامل از دست دادن حرکات خاص، ادراک، تعادل و ضعف و مشکلات مرتبط مانند سفت شدن عضلات و درد باشد. فیزیوتراپی سکته مغزی میتواند اثرات مثبتی در همه این زمینهها داشته باشد.
سپس رویکرد درمانی ممکن است حرکت مفاصل سفت و ماهیچههای سفت، تقویت عضلات وضعیتی ضعیفتر و افزایش آگاهی حسی از قسمتهای آسیبدیده بدن را با تکنیکهای تحریک خاص ترکیب کند.
تلاش برای بهبود تعادل و استقلال بخش بزرگی از فیزیوتراپی سکته مغزی است و بسیاری از بیماران همچنان پتانسیل افزایش تحرک را حتی برای مدت طولانی پس از سکته مغزی نشان میدهند.
فیزیوتراپی سکته مغزی اگر از رویکرد Bobath استفاده کند، میتوان گفت که، در آن ارزیابی کنترل وضعیتی و دانش حرکت کارآمد انسان بخشی جداییناپذیر از برنامهریزی درمان است.
بهطورکلی سکته مغزی میتواند هم برای بیمار و هم برای خانواده وی مخرب باشد و فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی میتواند کمک زیادی به بهبود کیفیت زندگی بیمار کند.


چند نکته مهم در بهبودی از سکته مغزی
- بهبودی شما از سکته مغزی به زمان نیاز دارد؛ سعی کنید صبور باشید.
- ممکن است تغییراتی در احساسات شما ایجاد شود؛ از درخواست کمک برای کنار آمدن با احساساتی مانند غم و اندوه، ناامیدی یا خشم نترسید.
- انگیزه خود را حفظ کنید و حرکات و فعالیتها را طبق توصیه فیزیوتراپی خود تمرین کنید.
- میتوانید از یک روانشناس برای کنار آمدن با شرایط فعلیتان کمک بگیرید.