شایع‌ترین جراحی مغز و اعصاب
شایع‌ترین جراحی مغز و اعصاب
جراحی مغز و اعصاب کرانیوتومی
نوعی از جراحی‌های مغز کرانیوتومی است. عملی برای باز کردن جمجمه به منظور دستیابی به مغز برای ترمیم جراحی است. در این جراحی مغز و اعصاب بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد. موهای روی پوست سر تراشیده شده است.
جراح مغز و اعصاب با برش دادن قسمت اول از پوست سر در ناحیه‌ای که آسیب مغزی تصور می‌شود، عمل جراحی مغز و اعصاب کرانیوتومی را انجام می‌دهد. سپس سوراخی برای دسترسی به مغز در جمجمه ایجاد می‌شود. این مورد برای ترمیم هرگونه رگ خونی پاره شده و از بین بردن لخته خون یا رشد آن لازم است.
بعد از اتمام عمل، قطعه استخوانی که برداشته شده تعویض می‌شود، ماهیچه و پوست دوخته می‌شود و تخلیه‌ای درون مغز قرار می‌گیرد تا خون اضافی باقی‌مانده از عمل جراحی خارج شود. برخی از عوارض احتمالی پس از کرانیوتومی شامل واکنش آلرژیک به بی‌حسی، خونریزی، عفونت، آسیب مغزی، تورم مغز، سکته مغزی و تشنج است.
در طول عمل جراحی باز مغز، جراح امکان انجام برداشتن تومور، کلیپ کردن آنوریسم، تخلیه خون یا ترشحات مربوط به یک عفونت وحذف بافت غیرطبیعی مغز را دارد.
جراحی مغز و اعصاب
جراحی مغز و اعصاب هیدروسفالی
همه ما در اطراف مغز و اطراف نخاع خود مایعی به نام مایع مغزی نخاعی داریم که وظیفه تعادل مواد مغذی و مواد زائد را با بافت‌های مغز و دارد که به آرامی در کنار آن حرکت می‌کند.
اگر مسیرهای عبور این مایع مسدود شود کیسه‌های حاوی این مایعات دچار تورم می‌شوند و به مغز و نخاع فشار می‌آورند که به این حالت هیدروسفالی می‌گویند.
از علائم این بیماری می‌توان به
- تهوع و استفراغ
- تاری دید و ضعف در بینایی
- احساس گیجی و منگی و عدم تعادل
- بی‌اختیاری در ادرار
- سردرد و سرگیجه
- ورم اعصاب چشم
اشاره کرد که جزو شایع‌ترین علامت‌های این بیماری هستند.
هیدروسفالی می‌تواند بسیار خطرناک شود که در صورت سهل‌انگاری حتی به مرگ منجر شود.
این بیماری را می‌توان در مراحل اولیه با داروهای کاهنده مایع کنترل نمود اما در مراحل پیشرفته‌تر باید از اعمال جراحی مغز و اعصاب استفاده شود که با روش‌های مختلف پزشکی جراح اقدام به بازنمودن مسیرهای مسدود شده که می‌تواند به دلایل مختلفی ازجمله تومور دستور جدا باشد می‌کند و یا اینکه با استفاده از روش‌هایی مانند شنت مایع مغزی اضافه را به سمت دیگری از بدن هدایت می‌کند.
جراحی مغز و اعصاب کرانیوپلاستی یا ترمیم جمجمه
به جراحی ترمیم آسیب دیدگی و نواقص جمجمه کرانیوپلاستی یا ترمیم جمجمه می‌گویند که نوعی از جراحی پلاستیک مرتبط با جمجمه است که توسط جراح مغز و اعصاب انجام می‌شود. برای تعمیر نقص یا شکاف استخوان جمجمه ممکن است از پیوند استخوان از جاهای دیگر بدن یا از یک ماده مصنوعی استفاده شود.
ممکن است اتفاقات مختلفی باعث بروز نقص در جمجمه شود. شایع‌ترین آن‌ها ضربه‌مغزی است. گاهی بر اثر ضربه شدید به طور مثال در تصادفات، شکستگی در جمجمه به گونه‌ای اتفاق می‌افتد که دیگر امکان استفاده از استخوان خرد شده در جراحی وجود ندارد و ناچار بعد از تخلیه خونریزی مغزی، زخم بیمار بدون جایگذاری استخوان بسته می‌شود.
گاهی ممکن است بر اثر سکته مغزی یا تومور مغزی یا مشکلات دیگر مغز دچار تورم شود و به قسمت‌های دیگر فشار وارد کند و جراح قسمتی از استخوان جمجمه را برای رفع تورم بردارد و پس از درمان و رفع تورم استخوان مجدد در جراحی دوم به محل اولیه برگردانده می‌شود.
جراحی مغز و اعصاب
جراحی مغز و اعصاب کیست آراکنوئید
غشا آراکنوئید در اطراف مغز و نخاع قرار دارد و یکی از سه غشا در برگیرنده مغز و نخاع می‌باشد.
کیست آراکنوئید به این صورت است که یک کیسه حاوی مایع مغزی نخاعی در فضای بین مغز و لایه آراکنوئید روی لایه به وجود می‌آید و در فضای بین سخت‌شامه و آراکنوئید انتشار پیدا می‌کند.
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب همین کیست‌های آرام هستند که می‌توانند به صورت مادرزادی در بیمار وجود داشته باشند و یا اینکه بیمار در هنگام تولد کیست آراکنوئید اولیه را در خود داشته باشد که در طی مدت این کیست فراگیرتر شود.
انواع تروما ها و تورم‌های مغزی نیز می‌توانند موجب ایجاد کیست‌های آراکنوئید شوند و در واقع باید توجه داشته باشیم که کیست‌های آراکنوئید کیسه‌های پر از آب هستند نه تومور مغزی و انواع آن‌ها از نوع پایدار می‌باشند و معمولاً نیازی به این جراحی مغز و اعصاب ندارند.
برای درمان آن‌ها معمولاً از اعمال جراحی مغز و اعصاب و اعمالی همچون ایجاد شانت برای تخلیه آب درون این کیست‌ها استفاده می‌شود.
معمولاً راه تشخیص این کیست‌ها استفاده از عکس‌برداری‌های سی‌تی‌اسکن و ام آر آی است و علائم خاصی ندارند ولی در صورتی که این کیست‌ها بزرگ شوند و به مغز فشار وارد کنند می‌توانند علائمی همچون
- سردرد و سرگیجه
- مشکلات تعادل
- تهوع و استفراغ
- اختلالات بینایی و شنوایی
- خستگی
داشته باشند که در هنگام مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه شود.
همان‌طور که در بالا گفتیم معمولاً پزشکان چیزهای آراکنوئید ای که برای مغز فشار ایجاد نمی‌کنند و موجب بروز علائم خطرناکی نمی‌شوند را جراحی نمی‌کنند و خود نفس کیست آراکنوئید مشکل به حساب نمی‌آید.
در قدیم درمان که برای این کیست‌ها انجام می‌شد این بود که با استفاده از شأنت مایع درون این که تا تخلیه می‌شد ولی این روش مشکلاتی همچون وجود یک شانس در بدن بیمار و این که ممکن است باعث ایجاد عفونت شود را به همراه داشت ولی امروزه با روش‌های نوین و تکنیک‌های ظریف مانند انواع آندوسکوپی‌های بسیار ظریف می‌توان به کی رسید و آن‌ها را به راحتی مورد جراحی مغز و اعصاب قرار داد.
جراحی مغز و اعصاب تومورهای هیپوفیز
در برخی مواقع سلول‌های هیپوفیز در غده هیپوفیز دچار رشد و عملکرد غیرطبیعی می‌شوند که در این صورت بیمار باید برای درمان و جراحی تومورهای هیپوفیز به جراح هیپوفیز و متخصصین غدد مراجعه کنید، بهتر است بدانید که بیشتر تومورهای هیپوفیز جزء تومورهای خوش‌خیم محسوب می‌شود.
جراحی تومورهای هیپوفیز زمانی انجام می‌شود که تومور موجود در سر به عصب‌های بینایی فشار وارد می‌کند؛ و یا تومور ترشح‌کننده هورمون می‌باشد به‌غیراز انواع پرولاکتینوما.
جراحی مغز و اعصاب
جراحی مغز و اعصاب تومور نخاعی
در حالت ایده‌آل، هدف درمان، از بین بردن کامل تومور است، اما در تحقق این هدف ممکن است ستون فقرات و عصب‌های اطراف آن دچار آسیب شوند. سن و سلامت کلی فرد، نوع تومور و منشأ آن نیز باید در تعیین برنامه درمانی در نظر گرفته شوند، زیرا احتمال دارد تومور از نقطه‌ی دیگری از بدن به ستون فقرات گسترش‌یافته باشد.
این روش جراحی مغز و اعصاب معمولاً برای تومورهایی استفاده می‌شود که با از بین رفتن آن‌ها، احتمال صدمه به عصب‌ها و ستون فقرات کم باشد.
دسترسی به تومورهایی که زمانی غیرقابل دسترسی بودند، با فن‌ها و ابزارهای جدید امکان‌پذیر شده است؛ و میکروسکوپ‌های با دقت بالا که اکنون در جراحی‌ها به کار می‌روند، تشخیص تومور از بافت‌های سالم را آسان‌تر کرده است.
همچنین اکنون نظارت بر عملکرد نخاع و عصب‌ها در طی عمل جراحی میسر شده است و خطر آسیب به نخاع و عصب‌ها به کمترین میزان خود رسیده است. همچنین، می‌توان با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا تومورها را متلاشی و تکه‌تکه و سپس اقدام به برداشتن این تکه‌ها کرد.
اما علی‌رغم این پیشرفت‌های چشمگیر، گاهی از بین بردن کامل همه تومورها امکان‌پذیر نیست. در این مواقع از پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و یا هر دوی آن‌ها استفاده می‌شود.
زمان ریکاوری جراحی ستون فقرات بسته به روش جراحی، می‌تواند هفته‌ها یا بیشتر طول بکشد. در این زمان ممکن است موقتاً حس خود را از دست بدهید و یا دچار عوارضی مثل خونریزی یا صدمه دیدن بافت عصبی شوید.
جراحی مغز و اعصاب دیسک کمر
در حالت کلی به صفحات نرم بین مهره‌های کمر، دیسک کمر می‌گویند؛ اما منظور از واژه دیسک کمر مربوط به نوعی بیماری ستون فقرات است که معروف به بیماری بیرون‌زدگی دیسک یا فتق دیسک نیز می‌باشد. در اصطلاح پزشکی بکار بودن واژه دیسک کمر درست نیست زیرا همه افراد دیسک کمر دارند و برای بیان بیماری مربوط به دیسک باید از کلمه بیرون‌زدگی دیسک کمر استفاده کرد.
یکی از مهم‌ترین وظایف دیسک‌های بین مهره‌ای کمر، حفظ استقامت و راست ایستادن قامت بدن است. اگر به ساختمان بدنی حیوانات و چهارپایان نگاه کنیم، چیزی به نام دیسک کمر وجود ندارد به همین جهت حیوانات نمی‌توانند بایستند و تنها در حالت چهار دست پا قرار دارند. از این رو خداوند با طراحی دیسک در بین مهره‌های آدمی، نیروهایی که در هنگام راه رفتن به مهره‌های کمر وارد می‌شود را جذب می‌کند.
انواع مختلفی از جراحی دیسک کمر وجود دارد که در لیست زیر جمع آوری شده‌اند. برای مطالعه و بررسی دقیق آن‌ها می‌توانید مقاله انواع جراحی مغز و اعصاب دیسک کمر را در همین سایت مطالعه کنید.
- جراحی مغز و اعصاب لامینکتومی فتق دیسک
- جراحی مغز و اعصاب میکروسکوپی فتق دیسک (میکرودیسککتومی)
- جراحی مغز و اعصاب آندوسکوپی فتق دیسک
- جراحی مغز و اعصاب دیسک کمر با لیزر
- تزریق‌های اپیدورال یا تزریق فاست
