آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن عبارتی است که برای توصیف تحلیل رفتگی مفاصل ناحیه گردن به کار برده میشود. استخوانهای ناحیه ستون فقرات سینه همانند سایر استخوانهای بدن با بالا رفتن سن دستخوش تغییر میشوند و معمولاً باعث بروز آرتروز یا تحلیل رفتگی استخوانهای این ناحیه خواهد شد. بیش از ۸۵ درصد از افرادی که ۶۰ سال به بالا سن دارند دچار این اختلال میشوند. اگرچه آرتروز گردن یک مشکل شایع است به ندرت باعث فلج شدن یا ناتوانی فرد خواهد شد.
علائم آرتروز گردن
- تشدید درد گردن هنگام حرکت دادن
- احساس درد در پشت سر
- تشدید درد هنگام چرخاندن سر به اطراف
- اسپاسم و گرفتگی عضلات گردن
- تشدید درد پس از مدتی بی حرکتی
- محدود شدن حرکات گردن
- خشکی و سفتی عضلات گردن که سبب کاهش انعطاف پذیری آن می شود.
- سردرد و سرگیجه
- انتشار درد به اندام های فوقانی بخصوص شانه ها
- استخوان سازی نابجا
- بی حسی و ضعف اندام های فوقانی
- عدم توانایی انجام کارهای ظریف با دست ها در موارد حاد
- اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل در موارد حاد
علل آرتروز گردن
با بالا رفتن سن، استخوان ها و غضروف های تشکیل دهنده ستون فقرات و گردن به تدریج دچار فرسایش می شوند و باعث ایجاد آرتروز گردن می گردد. تغییرات ایجاد شده در این حالت شامل موارد زیر است:
۱) از بین رفتن سطح آب دیسک ها:
عملکرد دیسک ها مشابه بالش هایی است که در بین مهره های ستون فقرات قرار گرفته و حرکت هموار آنها بر روی یکدیگر را امکان پذیر می کند. با رسیدن به سن ۴۰ سال، دیسک های ستون فقرات اکثر افراد به تدریج خشک شده و جمع می شوند. به این ترتیب استخوان ها در هنگام حرکت بیشتر با یکدیگر تماس داشته و به هم ساییده می شوند.
۲) برآمدگی یا فتق دیسک:
افزایش سن می تواند سطح خارجی دیسک های ستون فقرات را تحت تاثیر قرار دهد. به این ترتیب اغلب در این شرایط ترک خوردگی بر روی استخوان ها ایجاد شده و این شرایط باعث مشاهده برآمدگی (فتق) دیسک می شود. این برآمدگی گاهی اوقات می تواند به کانال نخاعی یا ریشه های عصب در ستون فقرات فشار وارد نماید.
۳) آرتروز گردن بر اثر زائده های استخوانی:
از بین رفتن دیسک اغلب باعث تولید استخوان اضافی در راستای یک تلاش نامناسب برای تقویت ستون فقرات می شود. این زائده های استخوانی گاهی اوقات کانال نخاعی یا ریشه های عصب را گاز گرفته و به آنها فشار وارد می کنند.
۴) آرتروز گردن بر اثر سفت شدن رباط ها:
رباط ها بافت های ریسمان مانند هستند که اتصال استخوان ها به یکدیگر را امکان پذیر می کنند. به هر حال، رباط های ستون فقرات می توانند با افزایش سن به تدریج سفت شده و باعث کاهش انعطاف پذیری گردن شوند.
پیشنهاد مطالعه مقاله علت و درمان شکستگی مهره گردن
عوامل تحریک کننده بروز آرتروز گردن
برخی عوامل در تشدید بروز آرتروز گردن نقش دارند. از میان آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالا رفتن سن و فرسودگی مهره های گردن
- شغل هایی که در آن سر در وضعیت نامناسب قرار می گیرد
- آسیب های قدیمی که در ناحیه گردن وجود دارد
- پیش زمینه ژنتیکی
- مصرف دخانیات
تشخیص آرتروز گردن
آرتروز گردن با مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب خوب تشخیص داده می شود. متخصص مغز و اعصاب به کمک کارهای زیر وجود آرتروز گردن را تشخیص می دهد:
- معاینه دامنه حرکتی گردن
- تست قدرت عضلات و رفلکس آن ها
- بررسی راه رفتن بیمار
- بررسی عکس رادیولوژی گردن
- آزمایش سی تی اسکن
- آزمایش ام آر آی
- میلوگرافی
- الکترومیوگرافی
درمان آرتروز گردن
راه های زیر به تشخیص پزشک برای درمان آرتروز گردن صورت می گیرند.
فیزیوتراپی:
اولین درمان توصیه شده برای آرتروز گردن ، معمولا کشیدن و تقویت عضلات ضعیف شده و خسته، می باشد. فیزیوتراپیست شما همچنین ممکن است از کشش گردن و یا وضعیت درمانی (posture therapy) استفاده کند. برنامه های فیزیوتراپی متفاوت اند ولی معمولا بین ۶ تا ۸ هفته به طول می انجامند که در هر هفته ۲ تا ۳ جلسه برنامه ریزی شده است.
دارو های درمانی آرتروز گردن:
در طول اولین فاز درمان آرتروز گردن معمولا چندین دارو به طور همزمان و به منظور برطرف کردن درد و التهاب استفاده می شوند.
شل کننده های عضلانی:
دارو هایی از قبیل سیکلوبنزاپرین یا کاریزوپرودول نیز می توانند در موارد اسپاسم های دردناک عضلانی، استفاده شوند.
دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs):
غالبا، داروهای ایبوپروفن و ناپروکسن به همراه استامینوفن، اولین داروهایی هستند که برای درد مهره گردن تجویز می شوند. این دارو های برای برطرف کردن درد و التهاب کاربرد داشته و بسته به نوع مشکل، ممکن است برای چند هفته تجویز شوند. اگر فرد موارد جدی منع مصرف دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی را داشته و یا درد وی به خوبی کنترل نشود، می توان از انواع دیگر دارو های مسکن درد، کمک گرفت.
گردنبندهای طبی نرم برای درمان آرتروز گردن:
این گردنبند ها، حرکات گردن را محدود کرده و به عضلات آن اجازه ی استراحت می دهند. استفاده از گردنبند های طبی باید کوتاه مدت باشد، چرا که استفاده ی طولانی مدت از آن ها می تواند باعث تضعیف عضلات گردن شود.
گرما، سرما و دیگر روش ها:
استفاده ی محتاطانه از یخ، گرما، ماساژ و دیگر درمان های موضعی، می تواند علائم آرتروز گردن را بهبود بخشد.
تزریق برای درمان آرتروز گردن:
بسیاری از بیماران به کمک تزریق استروئید، به طور کوتاه مدت، از درد رهایی پیدا می کنند. انواع زیادی از این تزریقات به سادگی انجام می شوند. رایج ترین روش ها برای گردن درد عبارت اند از :
بلوک اپیدورال گردنی:
طی این عمل، استروئید و داروی بی حسی، به درون فضای مابین نخاع و پوشش آن (فضای “اپیدورال”)، تزریق می شوند. این روش به طور معمول برای درد گردن و یا دست، که ممکن است ناشی از بیرون زدگی یک دیسک گردن باشد (رادیکولوپاتی یا “پینچ عصبی”)، انجام می شود.
بلوک مفاصل فاست گردنی:
استروئید و دارو های بی حسی در طی این عمل، به درون کپسول مفصل فاست تزریق می شوند. مفاصل فاست در پشت گردن قرار داشته و باعث ثابت ماندن و تحرک می شوند. این مفاصل ممکن است دچار آماس شده و به درد گردن کمک کند.
بلوک شاخه ی میانی عصب با امواج رادیویی :
این روش در برخی موارد درد مزمن استفاده می شود. از این روش می توان هم برای تشخیص و هم درمان یک مفصل دردناک ، استفاده کرد. در طی مرحله ی تشخیصی این روش، عصب مربوط به مفصل فاست به وسیله ی یک داروی بی حسی بلاک می شود. پس از آن پزشک در مورد از بین رفتن کامل درد سوال می کند، اگر این طور بوده و درد به کلی از بین رفته باشد، پزشک منشا اصلی درد گردن را مشخص کرده است. قدم بعدی، بلوک کردن عصب به طور دائمی است، به طوری که با استفاده از امواج رادیویی، به عصب آسیب وارد میشود.
توصیه هایی برای جلوگیری از آرتروز گردن
در پیشگیری و درمان دردهای گردنی رعایت اصول کلی ذیل و عمل کردن به آنها در خانه، محل کار و در فعالیتهای روزمره مانند رانندگی کردن، مطالعه و … ضروری و کاملا موثر است.
- همیشه گردن خود را چه در حالت ایستاده، نشسته، یا راه رفتن، صاف و عمود بر بدن نگه دارید. به طوری که هیچ زاویه ای با بدن نسازد. سر صاف و مستقیم، نگاه به جلو، شانه ها عقب و بالا، سینه بیرون، شکم داخل. چه در حالت ایستاده و یا راه رفتن یا نشستن.
- هرگز گردن خود را به مدت طولانی خم نکنید بلکه اگر لازم است، صندلی خود را کوتاه تر کنید. یا ارتفاع میز خود را بالاتر ببرید تا مجبور به خم کردن گردن خود نباشید. چرا که بسیاری از بیماری های گردنی ناشی از خم بودن گردن به مدت طولانی است. بنابراین حتی الامکان گردن خود را خم نکنید و اگر مجبور به این کار هستید، هر از چند گاهی گردن خود را صاف کنید.
- از نرمش ها و حرکاتی که در آنها مجبور به خم کردن و حرکات ناگهانی گردن هستید، دوری کنید.
- اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن هستید، حتما با یکی از دوستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید.
- بهتر است از میزهایی استفاده کنید که شبیه میز تحریر مدارس است و پایه های جلویی آن، کمی بلندتر از پایه های عقبی است. به این ترتیب کمتر ناچار می شوید گردنتان را خم کنید.
- موقع مطالعه سعی کنید کتاب یا روزنامه را بالا نگه دارید؛ نه اینکه گردنتان را خم کنید. مدت های طولانی اینگونه مطالعه کردن ممکن است به گردن شما آسیب بزند.
- حتی الامکان هنگام خوابیدن از بالش کوتاه استفاده کنید. به طوری که سرتان در امتداد بدن قرار گیرد نه اینکه خم شود.
- در موقع رانندگی تا آنجا که می توانید به فرمان نزدیک تر بنشینید تا مجبور نباشید دستهایتان را دراز کنید و به فرمان برسانید. چرا که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد گردن درد می کند.
- صندلی که روی آن می نشینید و رانندگی می کنید، حتما بایستی دارای تکیه گاهی جهت گردن باشد. چرا که در بسیاری از حوادث رانندگی از قبیل ترمزهای شدید (که باعث حرکت شدید رو به جلوی گردن می شود) و برخورد شدید اتومبیل دیگر از پشت (که باعث حرکت شدید رو به عقب گردن می شود) سبب آسیب نخاع در اثر شکستن و جابجایی مهره ها می گردد.
- حتی الامکان طولانی مدت به نقطه جلو بطور ثابت نگاه نکنید. (رانندگی، مطالعه، نگاه کردن به مانیتور کامپیوتر و …)
۶ تمرین برای جلوگیری از آرتروز گردن
تمرین اول
دو دست را پشت سر بگذارید و به آرامی سر را پایین بیاورید. در این وضعیت عضلات گردن کشش ملایمی را تحمل میکنند و انقباض عامل درد برطرف میشود. البته کشش باید کاملا ملایم و بدون فشار باشد و در صورت بروز درد گردن، بیش از حد تحمل ادامه نیابد. گردن را در وضعیت کشش ۳۰ تا ۴۵ ثانیه نگه دارید و تمرین را سه نوبت تکرار کنید.
تمرین دوم
در حالت ایستاده یا نشسته، پشت را کاملا صاف نگه دارید و بدون این که سر خم شود، چانه را به گردن نزدیک کنید. در این وضعیت باید فشار یا درد مختصری در قسمت انتهای جمجمه و بالای گردن احساس کنید. ۲۰ ثانیه در این حالت بمانید و سپس عضلات را شل کنید. این تمرین را ۱۰ بار انجام دهید.
تمرین سوم
نوک انگشتان را روی عضلات گردن نزدیک جمجمه بگذارید و فشار ملایم به سر وارد کنید. کم کم این فشار را به اطراف گردن ببرید. هر نوبت فشار را ۵ تا ۱۰ ثانیه ادامه دهید، فشار را بردارید و ۳ تا ۵ بار این کار را تکرار کنید.
تمرین چهارم
دستمالی را روی دیوار و هم راستا با پیشانی نگه دارید. طوری بایستید و پاها را خم کنید که بیشترین فشار به حوله وارد شود. چانه را پایین بیاورید و پیشانی را به دستمال فشار دهید، اما نباید سر به سمت جلو خم شود. در این حالت ۱۰ ثانیه بمانید و سپس در حالت عادی قرار بگیرید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید. دستمال را روی دیوار هم راستا با سر نگه دارید. بدن را در وضعیت تمرین قبل قرار دهید، اما این بار با پشت سر به دستمال فشار بیاورید.
تمرین پنجم
روی زمین بنشینید، پاها را دراز کنید و پشت را کاملا صاف نگه دارید. نوار پلاستیکی را کف پاها بگذارید و با دو دست طوری آن را به سمت بیرون بدن بکشید که شانهها به سمت عقب و قفسه سینه باز شود. بدن را در حالت کشش ۵ ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. این تمرین را ۱۵ بار ادامه دهید.
تمرین ششم
ساعد و کف دست را روی دیوار بگذارید به طوری که آرنج هم راستا با شانه باشد. بدن را به سمت جلو خم کنید تا زمانی که احساس کشش در شانه داشته باشید. در این وضعیت، سر را به جهت دیگر بچرخانید. ۳۰ ثانیه در این وضعیت بمانید. این تمرین را سه بار انجام دهید.