سندرمی عجیب به نام ورنیکه کورساکوف
سندرم ورنیکه کورساکوف وضعیتی که در اثر نوشیدن بیش از حد الکل ایجاد می‌شود و در درجه اول بر سیستم حافظه در مغز تأثیر می‌گذارد. معمولاً علت ایجاد این اختلال، ناشی از کمبود تیامین (ویتامین B1) است.
در مقاله امروز از سایت فوق تخصص مغز و اعصاب می‌خواهیم درباره سندرم ورنیکه کورساکوف و علائم و روش درمان این سندرم برایتان اطلاعاتی ارائه دهیم؛ پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
سندرم ورنیکه کورساکوف چیست؟
سندرم Wernicke-Korsakoff (WKS) نوعی اختلال مغزی است که ناشی از کمبود ویتامین B-1 یا تیامین است. این سندرم درواقع دو وضعیت جداگانه است که می‌تواند همزمان رخ دهد؛ انسفالوپاتی Wernicke و سندرم Korsakoff. بسیاری از پزشکان آن‌ها را مراحل مختلف یک بیماری می‌دانند.
همان‌طور که گفتیم، این سندرم در اثر کمبود ویتامین B1 که تیامین نیز نامیده می‌شود، رخ می‌دهد. ویتامین B1 به مغز کمک می‌کند تا قند را به انرژی تبدیل کند. وقتی مغز و سیستم عصبی شما مقدار موردنیاز خود را دریافت نمی‌کنند، به‌خوبی کار نمی‌کنند.
انسفالوپاتی ورنیکه معمولاً به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد و شما فوراً به درمان نیاز خواهید داشت. علائم شامل گیجی، از دست دادن هماهنگی عضلانی و مشکل در بینایی است.
سندرم کورساکوف کندتر اتفاق می‌افتد. این یک مشکل طولانی‌مدت و مداوم است که به بخشی از مغز که حافظه را کنترل می‌کند آسیب می‌رساند.
علائم سندرم ورنیکه کورساکوف چیست؟
علائم اصلی آنسفالوپاتی ورنیکه عبارت‌اند از:
مسائل مربوط به تعادل و حرکت:
ممکن است لرزش پا داشته باشید و راه رفتن شما ممکن است آهسته و ناپایدار شود، با حالتی پهن و گام‌های کوتاه. ممکن است برای ایستادن و دور زدن نیاز به کمک داشته باشید و ممکن است دست‌ها و پاهای شما ضعیف شوند.
گیجی:
ممکن است احساس کنید که از اطراف غافل شده‌اید و علاقه خود را نسبت به آنچه در اطراف شما اتفاق می‌افتد از دست بدهید.
مشکلات چشمی:
ممکن است دوبینی داشته باشید، پلک‌هایتان افتاده باشد یا چشمانتان به سرعت حرکت کنند.
همچنین ممکن است مشکلاتی در قلب و عروق و خونی داشته باشید که می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- خواب‌آلودگی
- غش کردن
- ضربان قلب سریع‌تر از حد معمول
- فشارخون پایین هنگام ایستادن
- کمبود انرژی
اگر آنسفالوپاتی ورنیکه به سرعت تحت درمان قرار نگیرید، می‌تواند منجر به سندرم کورساکوف شود.
علائم سندرم کورساکوف معمولاً با از بین رفتن علائم آنسفالوپاتی ورنیکه شروع می‌شود. علامت سندرم کورساکوف گویا از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت است. همچنین یادگیری چیزهای جدید یا ایجاد خاطرات جدید را برای شما دشوار می‌کند.
علائم سندرم کورساکوف عبارت‌اند از:
ممکن است باکسی صحبت کنید و شبیه خودتان به نظر برسید؛ اما یک یا دو دقیقه بعد، چیزی در مورد آن به یاد نمی‌آورید، حتی با چه کسی صحبت کرده‌اید.
شما همچنین ممکن است این علائم را داشته باشید:
- مقداری از دست دادن حافظه بلندمدت
- میل به ساختن داستان بدون دانستن آن برای پر کردن هیچ شکافی
- توهمات
- قرار دادن کلمات در متن سخت باشد
- مشکل در درک یا پردازش اطلاعات
علت سندرم ورنیکه کورساکوف چیست؟
در درجه اول، علت سندرم ورنیکه کورساکوف اعتیاد به الکل است.
علل کمتر شایع سندرم ورنیکه کورساکوف، شرایطی هستند که جذب مواد مغذی را محدود می‌کنند. خوردن و جذب مواد مغذی را می‌توان با موارد زیر محدود کرد:
- جراحی بای پس معده، که تأمین نیازهای تغذیه‌ای را به دلیل محدودیت وعده‌های غذایی دشوار می‌کند.
- سرطان معده، که ممکن است جذب مواد مغذی ضروری را محدود کند
- سرطان روده بزرگ، که می‌تواند منجر به دردی شود که باعث می‌شود غذا خوردن را به تعویق بیندازید.
- اختلالات اشتها
عوامل خطر در ابتلا به ورنیکه کورساکوف چیست؟
عوامل خطر ورنیکه کورساکوف به رژیم غذایی و سبک زندگی شما مرتبط است.
عوامل خطر اصلی برای ایجاد WKS سوءتغذیه و مصرف مزمن الکل است. سایر عوامل خطر برای ورنیکه کورساکوف عبارت‌اند از:
- عدم مصرف غذای مناسب و نادیده گرفتن مراقبت‌های پزشکی
- دیالیز کلیه که باعث کاهش جذب ویتامین B1 می‌شود
- ایدز، که باعث می‌شود احتمال ابتلا به شرایطی که منجر به کمبود ویتامین B1 می‌شود، بیشتر شود.
سندرم ورنیکه کورساکوف (WKS) چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص سندرم ورنیکه کورساکوف همیشه آسان نیست! یک فرد مبتلابه سندرم ورنیکه کورساکوف اغلب ازنظر ذهنی سردرگم است. این می‌تواند ارتباط با پزشک را دشوار کند. در صورت گیج شدن، پزشک شما ممکن است احتمال یک اختلال فیزیکی را نادیده بگیرد.
سندرم ورنیکه کورساکوف چگونه درمان می‌شود؟
درمان سندرم ورنیکه کورساکوف باید بلافاصله شروع شود. درمان سریع می‌تواند پیشرفته شدن بیماری را به تأخیر بی اندازد یا به‌طور کل متوقف کند. درمان‌ها همچنین می‌توانند ناهنجاری‌های غیردائمی مغز را از بین ببرند.
درمان این سندروم ممکن است ابتدا شامل بستری شدن در بیمارستان باشد. در بیمارستان، برای اطمینان از اینکه دستگاه گوارش شما غذا را به‌درستی جذب می‌کند، تحت نظر خواهید بود.
درمان سندرم ورنیکه کورساکوف شامل موارد زیر است:
- ویتامین B1 که از طریق یک خط داخل وریدی (IV) در بازو یا دست داده می‌شود
- ویتامین B1 که از طریق دهان تجویز می‌شود
- یک رژیم غذایی متعادل برای حفظ سطح ویتامین B1
- درمان اعتیاد به الکل
پس از تشخیص، پزشک به‌احتمال‌زیاد ویتامین B1 را به‌صورت داخل وریدی به شما می‌دهد. درمان سریع ممکن است بسیاری از علائم عصبی سندرم ورنیکه کورساکوف را از بین ببرد.
در تعداد کمی از موارد، درمان کمبود ویتامین B1 واکنش منفی ایجاد می‌کند که این حالت در افراد مبتلابه اعتیاد به الکل بیشتر دیده می‌شود.
پرهیز از مصرف الکل و تغییرات مناسب در رژیم غذایی توصیه می‌شود. برخی از افراد مبتلا ممکن است از روش‌های روان‌شناختی طراحی‌شده برای درمان اختلالات روانی و عاطفی (روان‌درمانی) بهره‌مند شوند.
در صورت ابتلا به این اختلال و درمان سریع، بهبود قابل‌توجهی حاصل می‌شود. در بعضی موارد رفع سردرگمی و مشکلات روحی ممکن است یک سال طول بکشد. در موارد شدید، آسیب مغزی ممکن است باعث مشکلات دائمی حافظه و راه رفتن شود. پس از تشخیص، به احتمال زیاد پزشک ویتامین B-1 را به بیمار از طریق وریدی تجویز می‌کند. درمان سریع ممکن است بسیاری از علائم عصبی WKS را معکوس کند. در برخی موارد، درمان کمبود ویتامین B-1 واکنش منفی ایجاد می‌کند. این مورد بیشتر در افراد مبتلابه اعتیاد به الکل دیده می‌شود.
واکنش‌های منفی نسبت به دریافت ویتامین B-1 ممکن است متفاوت باشد و می‌تواند شامل علائم ترک الکل مانند بی‌خوابی، تعریق یا تغییرات خلقی شود. همچنین ممکن است فرد دچار توهم، گیجی یا تحریک شود.
چگونه می‌توانید از سندرم ورنیکه کورساکوف جلوگیری کنید؟
شما می‌توانید با اجتناب از الکل و داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین B1 از سندرم ورنیکه کورساکوف جلوگیری کنید.
غذاهای غنی از ویتامین B1 عبارت‌اند از:
- گوشت خوک بدون چربی
- برنج
- نخودفرنگی
- نان گندم
- اسفناج
- مرکبات به‌ویژه پرتقال
- شیر
پیش‌آگهی افراد مبتلابه سندرم ورنیکه کورساکوف چیست؟
پیش‌آگهی افراد مبتلابه میزان پیشرفت بیماری آن‌ها بستگی دارد.
دریافت درمان زودهنگام قبل از اینکه آسیب جبران‌ناپذیر رخ دهد، به‌طور چشمگیری علائم شما را بهبود می‌بخشد؛ اما اگر سندرم ورنیکه کورساکوف درمان نشود، احتمال مرگ و میر بالا می‌رود. اکثر مرگ و میرها درنتیجه عفونت ریه، مسمومیت خون یا آسیب غیرقابل برگشت مغزی است.
کسانی که درمان سریع دریافت می‌کنند می‌توانند در موارد زیر پیشرفت قابل‌توجهی مشاهده کنند:
- مشکلات چشمی
- مشکل در هماهنگی عضلات
- گیجی
- پرهیز از الکل باعث بهبود تدریجی حافظه و عملکرد ذهنی می‌شود.
