نوار عصب چشم چیست؟ + تفسیر نوار عصب بینایی
نوار عصب چشم یک آزمایش در راستای تشخیص و پیشگیری از بیماریهای مرتبط با عصب چشم است. این آزمایش می‌تواند در تشخیص زودرس بیماری‌هاییی مثل Amblyopia یا تنبلی چشم و اختلالات عصبی بینایی کمک کند. هدف از انجام این آزمایشات این است که اطلاعات کافی را در اختیار پزشک قرار دهد تا پزشک به کمک آن در صورت لزوم بهترین روش‌های درمانی را برای شخص تجویز نماید و او را تحت نظر قرار دهد. نوار عصب بینایی چشم به صورت دقیق فعالیتهای عصبی در سیستم بینایی را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه تنها وسیله برای بررسی نحوه‌ی ارتباط سیستم بینایی با مغز است. در صورت مشاهده هرگونه علائم یا نگرانی مرتبط با بینایی توصیه میشود شخص به پزشک مراجعه کند و اگر نیاز بود باید تست نوار عصب چشم انجام دهد.
در این مطلب از سایت دکتر رضا جباری فوق تخصص مغز و اعصاب به بررسی تفسیر نوار عصب چشم و هر چیزی که باید درباره آن بدانید پرداخته‌ایم که امیدواریم برای شما مفید باشد. اگر دوست دارید اطلاعات لازم درباره کلیات و هزینه نوار عصب چشم را بیابید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
نوار عصب چشم چیست؟
این آزمایش یک روش استاندارد برای تعیین عملکرد عصب بینایی است. نوار عصب چشم در واقع یک تست برای چک کردن مسیر بینایی می‌باشد. نوار عصب چشم پاسخ مسیر بینایی شخص از الکترودهای نصب شده در پشت سرش نسبت به الگوی شطرنجی متناوبی تشکیل شده روی مانیتور می‌باشد. این پاسخ در حقیقت تفسیر سیگنال‌های عصب چشم از سوی قشر پشت سری است که بر روی مانیتور الکتروانسفالوگرافی یا EEG دیده می‌شوند. در حقیقت نوار عصب چشم انتقال سیگنال ها از مغز به چشم را بررسی می‌کند که نتیجه آن نیز همان میزان پاسخ سیستم بینایی را به نور را می‌سنجد.
نوار عصب بینایی چشم زمانی لازم میشود که در بینایی افراد تغییراتی رخ داده باشد. برای مثال کاهش قدرت بینایی، تاری دید، دوبینی چشم، ایجاد تغییر در رنگ‌ها از جمله مواردی است که پزشک بعد از وقوع آن‌ها نوار عصب چشم را برای شخص تجویز می‌کند. البته مشکلات عصب بینایی عموماً با معاینه بالینی مشخص نمی‌شوند و به همین دلیل است که آزمایش نوار عصب چشم از اهمیت بالایی برخوردار است.
این آزمایش به نسبت تست تصویربرداری MRI در تشخیص بیماریهای بینایی و ضایعات موجود در محدوده‌ای که عصب های بینایی در آن‌جا قرار دارند، دقیق‌تر و در عین حال ارزان‌تر می‌باشد.نتیجه آزمایش نوار عصب چشم به اندازه‌ای دقیق است که اگر نتیجه آن طبیعی باشد، یعنی تمامی مشکلات و ضایعات بینایی برطرف شده‌اند.
کاربرد نوار عصب بینایی چشم
نوار عصب بینایی چشم در حقیقت برای یافتن دقیق دلیل مشکلات بینایی انجام میشود. پزشک با بررسی نوار عصب چشم مسیر طبیعی عصب‌ها و واکنش‌های آن‌ها به نور را متوجه میشود. اگر انتقال سیگنال‌ها به اعصاب با تاخیر روبه‌رو شود، در واقع یک نوار عصب چشم غیر طبیعی را نشان خواهد داد. یک نوار عصب بینایی چشم عادی می‌تواند سلامت سیستم بینایی و چشم‌های یک شخص را تایید می‌کند. همین طور در صورت وجود هر گونه مشکل و بیماری نیز به کمک پزشک می‌آید و پزشک به کمک نوار عصب چشم می‌تواند از مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کند.
آمادگی های لازم برای آزمایش نوار عصب چشم
در نظر داشته باشید که هر کسی برای انجام تست نوار عصب بینایی چشم باید مطابق با دستورالعمل‌های ارائه شده عمل کند. نمونه‌هایی از دستورالعمل‌های آمادگی آزمایش نوار عصب چشم را در ادامه معرفی می‌کنیم.
چون باید واکنش چشم‌ها و سیستم بینایی به درستی بررسی شود، بهتر است فرد شب قبل به خوبی استراحت کرده و خوابیده باشد. همچنین از خوردن قرص‌های خواب‌آور و مسکنی که فرد را گیج کند باید بپرهیزد.
به این دلیل که الکترودها به پشت سر وصل می‌شوند، باید موهای شخص تمیز و عاری از هرگونه مواد شیمیایی، لوسیون و روغن باشد.
نوار عصب چشم آزمایشی بسیار راحت و ایمن است. خیلی مهم است که با مسئولین تست همکاری شود و حرف‌هایشان به درستی انجام شود.
عوارض جانبی نوار عصب چشم
با این که نوار عصب بینایی چشم یک تست راحت است، اما باز هم ممکن است عوارضی برای شخص به همراه داشته باشد. تست نوار عصب چشم بدون درد است و فقط تحریک جزیی ناشی از وصل شدن الکترودها حس میشود.
یکی از موارد مهم بررسی وجود بیماری صرع قبل از تست نوار عصب چشم است. چون نوار عصب بینایی چشم باعث تحریک و برگشتن تشنج‌های فرد مبتلا به صرع میشود.
بعد از اتمام تست عصب بینایی بیمار بدون هیچ مشکلی می‌تواند به خانه بازگردد و حتی توانایی رانندگی هم خواهد داشت. در کل عوارض جانبی نوار عصب چشم چیز خاصی نیست و شخص بدون مشکل می‌تواند به زندگی روزمره خودش باز گردد.
چه عواملی که بر نوار عصب بینایی چشم تاثیر دارد؟
سلول‌های مغزی دارای حساسیت بالایی به حرکت در لبه‌های میدان بصری مرکزی خود هستند که درگیر با بینایی هستند. اگر دید شخص ضعیف باشد، باز هم این مسئله تاثیر چندانی بر نتیجه آزمایش ندارد. در این صورت، شخص می‌تواند از صفحات شطرنجی بزرگتری استفاده کند. همچنین سن، جنسیت و اندازه‌ی مردمک‌ها نیز از عواملی هستند که می‌توانند بر روی نوار عصب چشم تاثیر می‌گذارند. اگر شخص از داروهایی استفاده می‌کند که او را خواب‌آلود می‌کنند و یا تحت تأثیر هرگونه داروی بیهوشی باشد نیز، این مسئله به شدت بر نتیجه آزمایش تاثیر خواهد داشت.
تفسیر نوار عصب چشم
تشخیص اپتیک نوریتیس با استفاده از تست نوار عصبی چشم بسیار حائز اهمیت است. این وضعیت باعث میشود که عصب‌هایی که پیغام را از چشم به مغز منتقل می‌کنند، دچار التهاب بشوند و در نتیجه، عصب بینایی نمی‌تواند سیگنال‌ها را به درستی به مغز ارسال کند. در نهایت همین مسئله منجر به دریافت نتیجه‌ی غیر عادی از تست میشود. این مشکل همچنین می‌تواند منجر به تغییرات ناگهانی در بینایی شود که یک مشکل رایج در بیماران مبتلا به MS محسوب میشود. نتایج غیر طبیعی تست نوار عصب چشم ممکن است به دلیل مسائل مختلفی از جمله علائم بیماریهای عصبی، مشکلات سلول‌های عصبی و یا آسیب به عصب بینایی باشد. در ادامه، برخی از مواردی که می‌تواند باعث نتیجه‌ی غیر عادی از تست نوار عصبی چشم بشوند را معرفی خواهیم کرد.
نوروپاتی بینایی
نوروپاتی بینایی یک بیماری عصبی است که در آن اعصاب بینایی آسیب می‌بینند و باعث تخریب و آسیب دیدگی نورون‌های موجود در شبکه عصبی چشم میشود. این بیماری معمولاً ناشی از عللی همچون دیابت، فشار خون بالا، عفونت، مسمومیت ناشی از مواد شیمیایی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و یا جراحی می‌باشد.
در بیمارانی که از نوروپاتی بینایی رنج می‌برند، ممکن است افزایش نگرانی و مشکلات در محیط های کم نور، کاهش دید در زوایای دید و یا از دست دادن دید در برخی موارد از علائم این بیماری باشد.
با آسیب دیدن عصب، سیگنال‌های الکتریکی به درستی فعالیت نمی‌کنند. به همین دلیل است که در صورت وجود نوروپاتی بینایی تست نواز عصب بینایی جوابی غیر طبیعی خواهد شد.
گلوکوم
گلوکوم یا بیماری آب سیاه چشم یک بیماری عینی است که در آن فشار داخل چشم افزایش می‌یابد و این افزایش فشار می‌تواند باعث آسیب و خرد شدن نورون‌های موجود در شبکه عصبی چشم شود. اگر این بیماری بدون درمان باقی بماند، می‌تواند باعث کاهش دید و در نهایت از دست دادن کامل دید در چشم مبتلا شود.
بیشتر موارد گلوکوم به دلیل افزایش فشار داخل چشم رخ می‌دهند که این افزایش فشار می‌تواند ناشی از بیماریهای دیگری همچون دیابت، فشار خون بالا و یا اختلالات در سیستم ایمنی بدن باشد.
گلوکوم از جمله مواردی است که نتیجه تست نوار عصب چشم را غیر طبیعی می‌کند. علائم گلوکوم در ابتدا ممکن است به طور کامل مشخص نباشد، اما معمولاً با گذر زمان و پیشرفت بیماری، مشکلاتی همچون دید کاهش یافته، دید کمتر در زوایای دید، درد و قرمزی چشم و احساس ناخوشایند در چشم رخ میدهد. بنابراین، در صورت بروز هر گونه علائمی در دید، بهتر است شخص به پزشک مراجعه کرده و اقدام انجام تست نوار عصب چشم بکند تا در صورت وجود بیماری گلوکوم، زود آن را شناسایی کرده و روند درمان را آغاز کند.
فشار خون چشمی
فشار خون چشمی به میزان فشاری گفته میشود که در داخل چشم برای حفظ شکل و عملکرد طبیعی چشم و برقراری تغذیه سلول‌های چشمی وجود دارد. این فشار با تعادل بین ایجاد و دفع رواناب آب داخل چشم تنظیم میشود.
بالا رفتن فشار خون چشمی می‌تواند باعث آسیب به بافت‌های چشمی شود و در نتیجه به بروز بیماری‌ها و مشکلات بینایی شود. عواملی همچون بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، بالا بودن فشار خون سیستمیک، مصرف برخی داروها و ارثی بودن ممکن است باعث افزایش فشار خون چشمی شوند.
برای اندازه‌گیری فشار خون چشمی از یک دستگاه به نام تونومتر استفاده میشود که معمولاً در برخی از بررسی‌های چشمی و بررسی‌های سیستمیک انجام میشود. اگر فشار خون چشمی بالا باشد، پزشک معمولاً بررسی‌های بیشتری را با نوار عصب بینایی انجام میدهد و از آن برای تشخیص سایر بیماریهای چشمی مانند گلوکوم استفاده می‌کند و بعد درمان مناسب را انتخاب می‌کند.
تومور فشرده‌کننده عصب بینایی
تومورها یا ضایعات فشرده کننده عصب بینایی می‌توانند باعث تخریب و آسیب به عصب بینایی شوند و در نتیجه باعث کاهش دید و مشکلات بینایی و دید در چشم می‌شوند. این تومورها ممکن است در ناحیه سر، گردن، مغز و یا در نزدیکی چشم و عصب بینایی وجود داشته باشند.
تومورهایی که در نزدیکی عصب بینایی قرار دارند ممکن است باعث افزایش فشار بر روی عصب بینایی شوند که منجر به کاهش دید و بروز علائمی همچون تاری دید، کاهش دید در زوایای دید و درد چشم می‌شوند. همچنین تومورهایی که در ناحیه سر و گردن وجود دارند می‌توانند باعث فشار بر روی عصب بینایی شوند که منجر به علائمی همچون کاهش دید، درد سر، افتادگی چشم و تورم دیده می‌شوند.
با توجه به اینکه تومورها و ضایعات فشرده کننده عصب بینایی ممکن است با علائم متفاوتی همراه باشند، بهتر است سریعاً پس از احتمال وقوع آن نوار عصب بینایی گرفته شود و در صورت غیر طبیعی بودن نتیجه، این مشکل زود شناخته و درمان بشود.
سخن پایانی
نوار عصب چشم یک آزمایش موثر برای بررسی سلامت سیستم بینایی، تشخیص مشکلات عصب چشم و انتقال سیگنال‌ها از مغز به چشم است. در این آزمایش، پاسخ شخص به یک الگوی شطرنجی متناوبی روی مانیتور با استفاده از الکترودهای نصب شده در پشت سرش ثبت میشود و سپس نوار عصب چشم را تشکیل میدهد. نوار عصب چشم می‌تواند به تشخیص مشکلات بینایی مانند کاهش قدرت بینایی، تاری دید، دوبینی چشم و ایجاد تغییر در رنگ‌ها و بیماری‌هایی بینایی مثل گلوکوم کمک کند. همچنین، این آزمایش می‌تواند در تشخیص مشکلات ناشی از اختلالات عصبی و به پزشک در درمان و جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده موثر باشد.
در این مطلب در سایت دکتر رضا جباری فوق تخصص مغز و اعصاب، تفسیر نوار عصب چشم را بررسی کردیم. در صورت داشتن سوال یا تجربه‌ای در مورد نوار عصب چشم می‌توانید آن را با ما به اشتراک بگذارید تا در اولین فرصت پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم و بتوانیم شما را راهنمایی کنیم. امیدواریم که توانسته باشیم با این مقاله اطلاع‌رسانی درستی درباره نوار عصب بینایی چشم به انجام رسانده باشیم.
