مراقبت های بعد از جراحی تومور مغزی؛ چه نکاتی باید رعایت شود؟
جراحی تومور مغزی یک روش جراحی پیچیده است که برای برداشتن تومورهای غیرطبیعی در مغز انجام میشود. تومورهای مغزی میتوانند بدخیم (سرطانی) یا خوشخیم (غیر سرطانی) باشند و ممکن است از بافت مغز منشا گرفته یا از سایر قسمتهای بدن پخش شوند. هدف این جراحی کاهش علائم، اندازه تومور و بهبود کیفیت کلی زندگی بیمار است.
مغز انسان اندام پیچیدهای بوده که مسئول کنترل عملکردهای مختلف بدن و فرآیندهای شناختی است. هنگامی که یک تومور در مغز ایجاد میشود، میتواند این عملکردهای طبیعی را مختل کند و منجر به مشکلات سلامتی شدید شود. علائم ممکن است بسته به محل تومور، اندازه و سرعت رشد متفاوت باشند. علائم شایع شامل سردردهای مداوم، تشنج، اختلالهای شناختی، تغییر در رفتار یا شخصیت، مشکلات هماهنگی حرکتی و اختلالات حسی است.
در این مقاله از وب سایت دکتر رضا جباری، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، به بررسی همهجانبهی این موضوع میپردازیم.
دوره نقاهت پس از عمل جراحی تومور مغز
بهبودی پس از عمل تومور مغزی ممکن است کمی طول بکشد. هر کس مدت زمان متفاوتی را برای بهبودی صرف میکند. بهطور معمول، دوره نقاهت پس از جراحی تومور مغزی، ۴ الی ۸ هفته است. برشهایی که روی سرتان انجام شدهاند ممکن است حدود یک هفته بعد از عمل درد داشته باشند. همچنین ممکن است برای ۴ الی ۸ هفته، سردردهای خفیف را تجربه کنید.
بهطور معمول پس از جراحی حدود ۳ تا ۱۰ روز باید در بیمارستان بمانید. مدت ماندن شما در بیمارستان بستگی به عمل جراحی و مدت زمان بهبودیتان دارد. به محض اینکه به شرایط پایدار و سالمی برسید، امکان ترخیص شما فراهم میشود تا در خانه به استراحتتان ادامه دهید.
پیشنهاد مطالعه مقاله راه های تشخیص تومور مغزی
تغذیه پس از جراحی تومور مغزی
تغذیه یک عامل مهم قبل، حین و بعد از جراحی و درمان تومور مغزی است. مواد مغذی با کیفیت به توانایی بدن شما برای حفظ قدرت و استقامت کمک میکنند. در ادامه به تغذیه مناسب پس از جراحی تومور مغزی اشاره خواهیم کرد.
- میوه؛
- سبزیجات؛ بهویژه سبزیجات تیره و سبز رنگ؛ مانند کلمپیچ و اسفناج؛
- غذاهای سرشار از پروتئین؛
- مواد غذایی حاوی امگا ۳؛ مانند ماهیها؛
- ماهیهای چرب؛ مانند سالمون و ساردین؛
- روغن بذر کتان؛
- تخم مرغ.
به یاد داشته باشید که باید از مصرف برخی غذاها و نوشیدنیها، اکیدا خودداری نمایید. لیست این مواد در ادامه میآید.
- غذاهایی که التهابزا هستند؛ مانند غذاهای سرشار از قند و کربوهیدراتهای تصفیهشده؛
- چربیهای ترانس ناسالم و غذاهای فرآوریشده؛ چرا که میتوانند منجر به اختلال حافظه و یادگیری شوند؛
- الکل؛ زیرا منجر به تشنج میشود؛
- نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابه؛
- آبمیوههای غیرطبیعی؛
- نوشیدنیهای انرژیزا.
ورم سر پس از جراحی تومور مغزی
تورم بعد از جراحی تومور مغزی معمولا بهدلیل کشش پوست جمجمه حین جراحی رخ میدهد.
اغلب تورمها معمولا طی ۲ تا ۴ روز به سرعت برطرف میشوند، در حالی که تغییر رنگ به تدریج طی ۷ تا ۱۰ روز کاهش مییابد. ممکن است متوجه شوید که یک چشم (معمولا در کنار زخم) بیشتر از چشم دیگر متورم شده است؛ این مورد طبیعی بوده و جای نگرانی نیست. همچنین احساس سفتی در سر و ناحیه متورمشده طبیعی است.
ذکر یک نکته بسیار مهم واجب است: اگر ورم سرتان نخوابید، احتمالا دچار عفونت یا تجمع مایع مغزی نخاعی بین جمجمه و مغز شدهاید. در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کرده تا هرچه زودتر درمان شوید.
طول عمر بیماران تومور مغزی
میزان بقای افراد با تومور مغزی بر اساس عوامل مختلف، متفاوت است. این عوامل شامل درجه و فاکتورهای پیش آگهی تومور، سن و سلامت عمومی فرد و نحوه جراحی است. عامل دیگری که میتواند بر نتایج تأثیر بگذارد، نوع تومور مغز یا نخاع است.
نرخ بقای نسبی ۵ ساله برای یک تومور سرطانی مغز یا CNS تقریبا ۳۶٪ است. میزان بقای ۱۰ ساله بیش از ۳۰٪ است.
میزان بقای نسبی ۵ ساله برای افراد کمتر از ۱۵ سال حدود ۷۵ درصد است. برای افراد ۱۵ تا ۳۹ ساله، میزان بقای نسبی ۵ ساله نزدیک به ۷۲ درصد است. میزان بقای نسبی ۵ ساله برای افراد ۴۰ ساله و بالاتر ۲۱ درصد است.
بعد از عمل تومور مغزی چه اتفاقی می افتد؟
لحظات ابتدایی
بعد از جراحی به اتاق ریکاوری میروید. هنگامی که در اتاق ریکاوری هستید، پرستاران شما را از نزدیک تحت نظر خواهند داشت. زمانی که به هوشیاری و وضعیت طبیعی بازگشتید، به بخش برمیگردید. برخی از افراد ممکن است نیاز به ماندن در بخش مراقبتهای ویژه (ICU) یا واحد HDU داشته باشند.
بیدار شدن بعد از عمل
اکثر افراد چند ساعت پس از جراحی مغز از خواب بیدار میشوند؛ اما گاهی اوقات، جراح ممکن است تصمیم بگیرد که شما را چند روز بعد از جراحی بخواباند تا به بهبودی شما کمک کند. از داروهای آرامبخش بدین منظور استفاده میشود.
در حالی که خواب هستید، ممکن است از طریق دستگاهی به نام ونتیلاتور نفس بکشید.
احتمالا بعد از بیدار شدن، همچنان احساس خواب آلودگی و خستگی میکنید؛ این اتفاق طبیعی است و به دلیل داروهای بیهوشی و مسکن رخ میدهد.
تورم و کبودی صورت
پس از عمل، تورم و کبودی در صورتتان نمایان خواهد شد. این تورم و کبودی به مرور زمان کاهش مییابند.
پانسمان
وقتی پس از عمل از خواب بیدار میشوید، متوجه پانسمان روی سرتان خواهید شد. همچنین دور سرتان بانداژ بهکار رفته است. این پانسمان و بانداژ معمولا بهمدت چند روز روی سرتان میمانند.
بخیهها
جراح معمولا بین ۵ تا ۱۴ روز پس از جراحی، بخیهها را میکشد. برخی از جراحان از بخیههایی استفاده میکنند که به آرامی خودبهخود حل میشوند. به این نوع بخیهها، بخیه جذبی میگویند؛ بنابراین نیازی به برداشتن آنها نیست.
عوارض بعد از عمل تومور مغزی خوش خیم
عوارض جراحی های مغزی بسته به عمل و تومور متفاوت است؛ معمولا افراد بلافاصله پس از جراحی احساس بدتری نسبت به قبل دارند. این احساس میتواند ناراحتکننده باشد، اگر برای آن آماده نباشید. برداشتن تومور مغزی یک عمل بزرگ و پیچیده است؛ بنابراین ممکن است مدتی طول بکشد تا مزایای برداشتن تومور را احساس کنید.
از عوارض برداشتن تومور مغزی خوشخیم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم؛ که با نام oedema در مغز شناخته میشود. جای نگرانی نیست؛ زیرا پزشکان و پرستاران شما این موضوع را تحت نظر دارند.
- سردرد
- احساس خستگی و ضعف بدن
- احساس سرگیجه
- تعادل ضعیف یا عدم تعادل
- تغییر شخصیت یا رفتار
- گیجی و سردرگمی
- مشکل در گفتار
- تشنج
- تاری دید
- مشکل در راه رفتن
- ضعف در بازوها یا پاها
- مشکل در تمرکز یا بهخاطر سپردن امور
علائم شما ممکن است در ابتدا بدتر باشند. همچنین ممکن است متوجه علائمی شوید که قبلا نداشتید.
این علائم میتوانند زمان سختی برای شما و خانوادهتان بسازند. خانوادهتان ممکن است نگران باشند که عملتان موفقیتآمیز نبوده است. اما علائم معمولا با بهبودی کاهش پیدا کرده یا ناپدید میشوند.
سخن پایانی
تومور مغزی با ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی بدن، برای فرد و فعالیتهای او مشکلساز میشود. پس از مراجعه به بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب، تومور و وضعیت آن تشخیص داده میشود. اگر تومور بدخیم بوده یا تهدیدکننده زندگی فرد باشد، پزشک اقدام به جراحی تومور مغزی میکند. پس از جراحی، بیمار متوجه تورم، سردرد، سرگیجه و سایر علائم میشود. همگی این علائم طبیعی هستند و با گذشت ۴ الی ۸ هفته پس از جراحی، بهبودی کامل حاصل میشود.
برخی از افراد پس از جراحی به طور کامل بهبود مییابند. برخی دیگر ممکن است دچار مشکلات طولانی مدت شوند. در صورت پایداری علائم و نشانهها، باید به پزشکتان مراجعه کرده و درمان لازم را دریافت کنید.